تاثیر تنش‌های شوری و خشکی بر رشد و جوانه زنی زیره سیاه (Bunium persicum Boiss)

چکیده مقاله

گیاهان مرتعی از اهمیت و نقش ویژه¬ای در صنایع دارویی برخوردارند. کاهش کمی و کیفی منابع آب همراه با شوری خاک از مهمترین عوامل بازدارنده در تکثیر و رشد گیاهان بشمار می رود. لذا این امر نیازمند شناخت و بررسی شرایط مطلوب رشد گیاهان می‌باشد. زیره سیاه (Bunium persicum Boiss) یکی از گیاهان مهم دارویی ایران است که دارای خواص ضد نفخ، مقوی معده، اشتها آور و مدر بودن می¬باشد. تنش‌های شوری و خشکی از عوامل مهم کاهش عملکرد این گیاه محسوب می‌شود. به‌ منظور بررسی تأثیر تنش‌های شوری و خشکی دو آزمایش به ‌صورت مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار بر روی بذر گونه زیره سیاه انجام شد. تنش خشکی شامل پنج سطح (شاهد، 2/0- ، 4/0- ، 6/0- و 8/0-) مگاپاسکال ایجاد شده توسط محلول پلی‌اتیلن‌گلیکول 6000 و تنش شوری نیز در شش سطح (شاهد، 50، 100، 150، 200 وdS.m-1 300) اعمال شد. بعد از اعمال تیمارها شمارش بذور جوانه‌زده به‌صورت روزانه انجام شد و درصد و سرعت جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه، ساقه‌چه و گیاه‌چه و نیز ضریب آلومتری و بنیه بذر تعیین گردید. نتایج آنالیز آماری نشان داد که تنش‌های خشکی و شوری، درصد و سرعت جوانه‌زنی، شاخص بنیة بذر، ضریب آلومتری، طول ساقه‌چه، ریشه‌چه و گیاه‌چه را به‌طور معنی‌داری کاهش می‌دهند، به‌طوریکه جوانه‌زنی در تیمار 06/- مگاپاسکال خشکی به‌طور کامل متوقف شد. داده‌های تحقیق نشان می‌دهد که زیره سیاه گونه‌ای حساس نسبت به تنش‌های محیطی از جمله خشکی و شوری در مراحل ابتدایی جوانه‌زنی و رشد بذور می‌باشد.