نویسندگان | سیدحجت موسوی-عباسعلی ولی-ابو الفضل رنجبرفردوئی |
---|---|
نشریه | فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران |
نوع مقاله | Full Paper |
تاریخ انتشار | ۲۰۱۷-۱-۰۱ |
رتبه نشریه | علمی - پژوهشی |
نوع نشریه | چاپی |
کشور محل چاپ | ایران |
نمایه نشریه | ISC ,SID |
چکیده مقاله
بیابانزایی تغییر در خصوصیات خاک، پوشش گیاهی و اقلیم یک منطقه است که منجر به اتلاف فعالیتهای پایدار و اساسی تداوم حیات اکوسیستم میشود. این پدیده بر مناطق خشک سراسر جهان اثرات سوء داشته و یکی از علل عمده فشار بر جوامع زیستی است. از این رو پژوهش حاضر سعی دارد تا با استفاده از روش تلفیقی مدلهای آماری و تکنیک سیستم اطلاعات جغرافیایی، رخداد بیابانزایی حوضه کویر حاج علی قلی را براساس شاخصهای اقلیمی نظیر دما، بارش، تبخیروتعرق پتانسیل، رطوبت نسبی، ساعات آفتابی، وضعیت اقلیمی، خشکسالی و حداکثر سرعت باد غالب؛ مدلسازی و پهنهبندی نماید. جهت مدلسازی از روش آنالیز رگرسیون چند متغیره گام به گام بهرهگیری، و مقدار ضریب تبیین به عنوان دامنه تاثیر شاخصها در فرایند بیابانزایی در نظر گرفته شد. نتایج حاصل از رابطه سنجی، حداکثر ارتباط معنیدار رخداد بیابانزایی با پهنه اقلیمی خشک با ضریب تبیین 999/0 و خطای برآورد 033/0 را نشان میدهد. سایر نتایج شامل مدل اقلیمی بیابانزایی و نقشه پهنهبندی منطقه از پهنه بیابانزایی خیلی شدید تا پهنه فاقد بیابانزایی است، بطوریکه پهنه بیابانزایی خیلی شدید وسعتی معادل 75/679 کیلومترمربع از تخریب اراضی فعلی را به خود اختصاص داده و امکان افزایش تا 11/5668 کیلومترمربع را دارد. پهنه بیابانزایی شدید نیز که 22/5 کیلومترمربع از وسعت تخریب اراضی فعلی را دربرگرفته است، میتواند تا 86/933 کیلومترمربع توسعه یابد. نتایج حاصل از اعتبارسنجی مدل اقلیمی و نقشه پهنهبندی، روند نزولی شاخص ارزیابی دقت را از پهنه خیلی شدید به پهنه فاقد بیایانزایی نشان داده و بیانگر دقت لازم مدل مزبور میباشد.