بازتاب آسیب‌های خانواده‌ی ایرانی در فضای مجازی در دوران کرونا

چکیده مقاله

زمینه و هدف: امروزه ورود وسایل ارتباط جمعی در خانواده‌ها ارزش‌های اجتماعی خانواده‌ها را تحت تأثیر قرار داده است؛ به‌ویژه، امروزه فضای مجازی آسیب‌های متعددی برای خانواده‌ها به دنبال داشته است. هدف ما در این پژوهش بررسی بازتاب آسیب‌های خانواده‌ی ایرانی در فضای مجازی در دوران قرنطینه‌ی کرونا بوده است.

روش پژوهش: در این پژوهش، از روش اسنادی - کتابخانه‌ای استفاده شده است. جامعه‌ی آماری ما شامل 35 مقاله در حوزه‌ی خانواده‌ی ایرانی، و در بازه‌ی زمانی بحران کرونا بوده است، که پس از بررسی اولیه 19 مورد از آنها برای تحلیل نهایی انتخاب شدند.

یافته‌ها: بررسی مجموع 19 مقاله نشان می‌دهد که، در 14 مورد از آنها آسیب‌های روانی، مانند انزوا و افسردگی، در 11مورد آسیب‌های اجتماعی، مانند تعارضات خانوادگی، خشونت زناشویی و طلاق، در  13مورد آسیب‌های اجتماعی، مانند تغییرات سبک زندگی، کاهش روابط اجتماعی و وضعیت گروه‌های در معرض آسیب اجتماعی در دوران کرونا و در6مورد آسیب‌های اقتصادی، مانند بیکاری، دسترسی ناکافی به مواد غذایی و افزایش هزینه‌ها بررسی شده بودند. از این میان 9 مقاله اثرات قرنطینه‌ی کرونا بر وضعیت روانی افراد منفی و 9 مقاله نیز این اثرات را بر ابعاد اجتماعی منفی قلمداد کرده بودند؛ هرچند 8 مقاله به اثرات مثبت دسترسی به فضای مجازی در بهبود سبک زندگی خانواده‌ها پرداخته بودند.

نتیجه‌گیری: اغلب مقالات بررسی شده در این پژوهش در این زمینه که کرونا منجر به افزایش آسیب‌های روانی، اجتماعی و اقتصادی در خانواده‌ی ایرانی شده هم داستان بودند. از طرف دیگر، این پدیده تغییراتی نیز در روابط اجتماعی افراد ایجاد کرده که هم مثبت و هم منفی بوده است. بخشی از این پژوهش‌ها به اثرات متقابل آسیب‌های اجتماعی و روانی پرداخته بودند، اما اثرات متقابل آسیب‌های اقتصادی با سایر آسیب‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.