بررسی هویت ملی در قصه‌های عامیانه‌ی ایران

چکیده مقاله

قصه‌های عامیانه جلوه‌گاه فرهنگ هر ملت است و از آرزوها و تخیلات توده‌ی مردم شکل می‌گیرد. در واقع سرچشمه‌ی این قصه‌ها، باورها و آیین‌های نخستین انسان‌ها است. حلقه‌ی قصه‌های عامیانه بیشتر بر آن دسته از ماجراها و حوادث قضا و قدر ی متمرکز است که بر سر افراد می‌آیند و بیشتر جنبه‌ی زمینی دارند تا بر موضوعاتی که هویت ملی دارند. قصه‌های عامیانه، کلید دستیابی به باورها و فرهنگ قومی‌اند و در واقع این قصه‌ها شناسنامه و هویت فرهنگی هر ملت شمرده می‌شوند. پیکره‌ی وسیع نوشته‌ها و آرایی که دانش‌هایی همچون فرهنگ‌شناسی و مطالعات فرهنگی را در محدوده‌ی خود دارد حاکی از نقش بارز و اهمیت جایگاه چنین دانش‌هایی در بررسی این باورها است. قصه‌های عامیانه‌ی ایرانی گونه‌ای از ادبیات است که هویت ایرانی و ملی در آن مشهود و ملموس است. بنابراین، این پژوهش به بررسی هویت ملی و جایگاه آن در قصه‎های عامیانه‌ی ایرانی پرداخته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که، قصه‌های عامیانه و نیز ادبیات عامه‌پسند، برخلاف وجه منفی‌ایی که در بین خواص پیدا کرده و رتبه‌ی آن را در میان شیوه‌های ادبی تنزل پیدا کرده است، به هر ترتیب نمایان‌گر بخشی از هویت ملی و ایرانی است.