شناسایی، بررسی و اندازه گیری اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از قرارگیری مرمت گر و ابزار نا مناسب مرمت قالی و اصلاح فاکتورهای موثر آن در طراحی ایستگاه کاری مرمت قالی ایران

Abstract

مرمت قالی یکی از زیرمجموعه های هنر – صنعت قالیبافی است که در آن قالی های آسیب دیده مرمت می شوند. عملیات مرمت قالی، در وضعیت نشسته بر روی زمین و با استفاده از ابزارهای ساده انجام می شود. به منظور بهبود وضعیت نشستن مرمت گران قالی ایران و کاهش مشکلات ارگونومیک آنها، همچنین اصلاح وضعیت اتصال قالی آسیب دیده به چارچوب، مطالعه ای در سه فاز روی 72 مرمتگر از 12 کارگاه مرمت در شهر شیراز و نحوه ی کار و ابزار آنها صورت گرفت. در فاز اول با استفاده از پرسشنامه نوردیک، علایم اختلالات اسکلتی – عضلانی مورد مطالعه قرار گرفت. در فاز دوم نحوه اتصال قالی به تکیه گاه، حین مرمت بررسی شد. در فاز سوم بر اساس یافته ها و نیازهای جامعه هدف ایستگاه کاری مناسبی که هر دو هدف فاز اول و دوم را همزمان دارا باشد، طراحی شد.نتایج فاز اول نشان داد که بیشترین ناراحتی ها وشکایات به ترتیب مربوط به زانوها، پشت و کمر می باشد. چنین نتیجه گیری شد که اقدامات اصلاحی می باید بر روی حذف وضعیت نامطلوب نواحی یاد شده از طریق طراحی و ساخت ایستگاه کاری متمرکز شود. نتایج مطالعه در فاز دوم مشخص کرد، قرار دادن نامناسب قالی روی چارچوب و اتصال آن به کمک میخ که منجر به سوراخ شدن اطراف منطقه آسیب دیده قالی می شود، موجب ایجاد آسیب جدید می گردد. درفاز سوم مطالعه، براساس ابعاد بدنی مرمتگران ایرانی و نوع اتصال صحیح قالی به تکیه گاه جهت مرمت، ایستگاه کاری طراحی و ساخته شد. 8 مرمتگر جامعه آماری اولیه در آزمون ایستگاه کاری طراحی شده شرکت کردند. برای ارزیابی وضعیت کار قبل و بعد از مداخله از تکنیک RULA1 استفاده شد و امتیاز نهایی در هر دو حالت با هم مقایسه گردید. نتایج نشان داد که، کار بر روی میز ساخته شده، وضعیت مناسب گردن، کمر و پاها را سبب شد است. این موضوع مؤثربودن اقدام اصلاحی را آشکار نمود. از سویی استفاده از بازوهای سراسری برای چفت کردن قالی روی تکیه گاه، از ایجاد آسیب جدید به قالی جلوگیری نمود. کلید واژه ها : قالی ایران – مرمت قالی- ارگونومی – ایستگاه کاری.