امکان سنجی اعطای کاربری به خانه¬های تاریخی، مبتنی بر مدل مکانی کانتر (نمونه موردی خانه تاریخی ملاصدرا)

Abstract

مکان، قسمتی از یک فضا است که از طریق عواملی که در آن قرار دارند، صاحب هویت شده و برای فرد یا گروهی از مردم واجد معنی می¬شود. 'دیوید کانتر' پیوند میان انسان و محیط را از طریق مفهوم 'مکان' تشریح و گسترش آن به قلمرو فیزیکی قابل تبیین است. محور اصلی نظریه مکان، مدلی است که بیانگر رابطه¬ی میان عوامل سازنده هر مکان است و شامل ویژگی¬های فیزیکی محیط، فعالیت¬ها و معنا است. حال این سوال مطرح می¬گردد که با توجه به ویژگی¬ها و شرایط خاص هر مجموعه، روند اعطای کاربری جدید و انطباق فعالیت¬های انسانی با کالبد معماری از چه طریقی شناسایی و پیاده¬سازی می¬شود وچگونه می¬توان با ایجاد همگرایی، بین مؤلّفه¬های شکل دهنده یک بنای تاریخی، کلیتی یکپارچه¬ را به وجود آورد. هدف اصلی این تحقیق توجه به ضرورت احیاء خانه¬های تاریخی و احیای آن به مثابه یک مکان در نظر است، که نظر به نمونه موردی پژوهش، خانه تاریخی ملاصدرا در کهک، استان قم ارائه می-گردد. رویکرد اصلی نگارندگان در این مقاله، پژوهش موردی است که در آن با بهره¬گیری از روش تفسیری تاریخی به جمع آوری داده¬ها اقدام شده و با استفاده از مدل مکان «کانتر» که انطباق سه مولفه «معنا»، «فعالیت» و «کالبد» را جهت احراز مکان ضروری می¬داند، ویژگی¬های کاربری سازگار با معانی بنای تاریخی را بیان می¬کند. بر این اساس به تعیین کاربری مناسب برای مجموعه دست یافته، نتایج حاصل تحت عنوان اندیشکده حکمت و فلسفه، که این کاربری خود موحد معنایی جدید نیست، بلکه سازگار با معنای مستتر در بنا است، این کاربری با توجه به مدل مکانی کانتر، دارای مولفه کالبد، گویای مولفه معنا و شامل مولفه فعالیت است.