سرفصل هایی از علوم انسانی و تاثیر آن در آموزش معماری

چکیده مقاله

تاریخ معماری به قدمت بشریت باز میگردد . علی رغم آنکه تعاریف گوناگونی از این حرفه داریم ، در همه آنها آنچه بسیار مورد توجه میباشد انسان است . همه تعاریف و تلاشها در این رشته پیرامون خواسته های آدمی و برآورده نمودن آنها دور میزند . در ابتدا ما بایستی بدانیم با چه موجودی سروکار داریم تا بتوانیم فضاهای زیستی شایسته و بایسته او را طراحی کنیم . از این وجه معماری بسیار با علوم انسانی به ویژه روانشناسی در رابطه است . هویت مداری که هدف اصلی سند چشم انداز کشور و جنبش نرم افزاری است ، زمانی در معماری امکان پذیر خواهد بود که انسان هویت مدار امروز ایران اسلامی شناخته و تعریف شود . این امر در آموزه های دینی ما بصورت کلی اشاره شده است ولی برای تخصصهای مختلف نیاز به پردازش و کالبد شکافی موضوعی دارد . در یک سو حوزه های علمیه و در دیگر سو علوم انسانی در دانشگاهها قرار دارند که متولی این تعریف هستند . یکی از ارکان موفقیت معماری ایرانی اسلامی و سنتی در گذشته ، انطباق مناسب پردازش انسان آن اعصار با نیازهای فضایی او بوده است که امروز با سردرگمی ایرانی ، در ایران اسلامی ، معماری او نیز سردرگم و مغشوش است . آموزش معماری برای رسیدن به محتوای هویت مدار نیاز به همکاری نزدیک با این دو قطب یعنی حوزه و علوم انسانی دارد که در این مقاله به دانشگاه یعنی علوم انسانی پرداخته شده است . با وجود کمال انسان شناسی اسلام ، کندو کاوهای موضوعی تنها از راه روانشناسی در علوم انسانی و با همکاری حوزه امکان پذیر است . هدف این نوشتار پیدا نمودن سرفصلهایی از روانشناسی است که بتوان از آنها در آموزش هویت مدار معماری کشور استفاده کرد .در این راستا اگر نیازهای فضاهای زیستی انسان را به دو گروه مادی و غیر مادی قبول کنیم در حوزه نخست بسیار پرداخته شده است ولی در حوزه دوم اختلاف نظرها هر روز در حال تشدید است . نگارنده معتقد است که معماری هویت مدار ، تاثیر گذار و ماندگار است زیرا پاسخهای مناسب حوزه دوم را کشف و ارائه کرده است . یافته اصلی این نوشتار موضوعاتی از روانشناسی است که بایستی با بحث و تبادل نظر بین متخصصین معماری ، روانشناسی و حوزه  در مورد کلیات و جزییات آنها تبادل نظر و اجماع به عمل آید . بدین وسیله دستیافتهایی جهت بکارگیری در آموزش معماری کشور به منظور تربیت نیروهایی با خروجی هویت مدار خواهیم بود . روشی که در پی خواهیم گرفت ، ابتدا تعریف اجمالی انسان در روانشناسی و اسلام است تا  نیازهای مادی و غیر مادی او فهرست شود . سپس نیازهای غیرمادی او که تاثیر قابل لمس تری در فضاهای زیستی معماری دارند بررسی میشود . در ادامه اشاره ای به روش آموزش معماری در سیستم آموزش معماری کشور شده تا میزان پاسخگویی این روشها به نیازهای غیر مادی انسان در فضاهای زیستی طراحی شده توسط آنها مشخص گردد . سپس سرفصلها و موضوعات مرتبط با روانشناسی که تاثیر بیشتری روی هویت فضاهای معماری و آموزش آن دارد معرفی میشود . در پایان سرفصلهای حیاتی و سرنوشت ساز شناسایی شده و تاثیر آنها در آموزش معماری جهت رسیدن به فضاهای زیستی هویت مدار ارائه میگردد .