اوضاع یهودیان کاشان در روزگار افشاریه و زندیه

Abstract

تاریخ یهودیان کاشان جزئی جداناپذیر از تاریخ کاشان است که شناخت درست آن می‌تواند به‌لحاظ فرهنگی و جامعه‌شناختی، تصویر روشنی از دیروز این منطقه را بازنمایاند. همچنین تاریخ یهودیان کاشان بخش مهمی از تاریخ یهود ایران است که تا پیش از این در لابه‌لای سطور مورخان و سیاحان و در اذهان ساکنان و رهگذرانْ پراکنده بوده است. این مقاله گزارش و تحلیل اوضاع و احوال یهودیان کاشان پس از انقراض صفویان، حملۀ افغان‌ها و دوران حاکمیت افشاریان و زندیان، یعنی حدود شش دهه (1148ـ1209ق/ 1735ـ1794م) در بر می‌گیرد. موضوع این تحقیق، زندگی جامعۀ کلیمی در شهری مذهبی است که با وجود ناملایماتی چند، در حیات سیاسی و اجتماعی خود نقش فعالی ایفا کرده است و هدف آن گزارش و تحلیل کوشش‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این جامعه و همچنین نحوۀ شکوفایی و توسعۀ اقتصادی، اجتماعی و به‌ویژه توسعۀ آموزش‌های دینی تا رسیدن به‌عنوان «اورشلیم کوچک» و تعامل آنان با اکثریت مسلمان و عالمان خوش‌فکر کاشان و در نهایت، مشاهدۀ پایان آن است.