گونه صوفیانه معرفت و ایمان

Abstract

در تاریخ تفکّر اسلامی، ایمان و معرفت به عنوان دو مفهوم بنیادی و مناقشه‌انگیز الهیاتی، همواره مورد نظر اندیشمندان دینی بوده‌ است. مسائل کلامی مهمّی چون تکفیر و تفسیق، حسن و قبح عقلی و... آشکارا پی‌آمد تفاوت تعاریف از این دو مفهوم اند. در این میان، اهل تصوّف با جهان‌بینی ویژه خود، برداشت و تعریف خاصی از این مفاهیم داشته‌اند. نظرگاه قابل توجه متصوّفه، ما را به بررسی تعریف ایشان از این دو برمی‌انگیزد. در این مقاله، با پی‌گیری اقوال اهل تصوّف به بررسی معناشناختی(Semantics) این دو مفهوم نزد ایشان پرداخته‌ شده است. همچنین ارتباط معرفت و ایمان، و سهم تعقل و استدلال در ایمان را از دید صوفیه جست وجو شده، و در پایان به اختصار، شباهت دیدگاه متصوّفه با ابن حزم، اشاعره و ماتریدیه در عالم اسلام و پیشگامان ایمان‌گرایی و معرفت‌شناسی اصلاح‌شده در مسیحیت، تطبیق و بررسی گردیده است.