عصمت انبیا در آراء و آثار مـولوی

Abstract

اندیشمندان مسلمان بر حسب میزان پایبندی به ظواهر آیات و روایات متفاوت و یا ره‌یافت اصول‌گرایانه در تفسیر کلام خداوند و هم‌چنین بر حسب میزان اعتقاد به جبر یا اختیار آدمی، در باب عصمت انبیا مواضع مختلفی را برگزیده‌اند. محدوده‌ی اختلاف متکلمان و مفسران شامل عصمت پیامبران از گناهان عمدی یا سهوی ،قبل یا بعد از بعثت، و در حیطه‌ی دریافت و ابلاغ وحی، و نیز اعمال فردی و اجتماعی بوده است. کم‌ترین مراتب عصمت را مرجئه - از جمله کرامیه و ماتریدیه- قائل بوده‌اند و بیش‌ترین مرتبه را متکلمان شیعه تبلیغ کرده‌اند. اشاعره و معتزله، در موقف بینابین ایستاده‌اند. این مقاله با بررسی سخنان جلال الدین محمد مولوی در این باب، و تطبیق آن با آرای فرق کلامی نتیجه می‌‌گیرد که نظرگاه مولوی در این زمینه نیز نه با اشاعره، بلکه با مرجئه هم‌سویی بیش‌تری نشان می‌‌دهد.