بررسی اندیشه‌های کلامی مولوی در موضوع شفاعت

Abstract

نگارنده در این نوشتار پس از تبیین مستندات قرآنی و موضع مکتبهای مختلف کلامی در موضوع شفاعت، به بررسی آرای مولوی، شاعر و عارف نامور قرن هفتم در این باب می پردازد. با نگاهی به سروده های مولوی در مثنوی، روشن می شود گستره ای که آن عارف پیرو مکتب خراسان برای شفاعت قائل بوده، وسیعتر از معتقدات بیشتر اندیشمندان عالم اسلام است؛ زیرا در نگاه وی گرچه حق تعالی واجد و جامع اوصاف لطف و قهر است، لیکن در رابطه ای که او با کائنات دارد، رحمتش بر غضبش پیشی دارد و معیار حضرت رحمان در خلق، هدایت و معاد بندگان، کرم و رحمت اوست و بس. از این رو نه تنها مؤمنانی که مرتکب گناه کبیره شده اند سرانجام از آتش دوزخ رهایی خواهند یافت، بلکه عذاب دوزخ از همه ساکنان آن چه کافر و چه مسلمان برداشته خواهد شد. در سنجش با معتقدات فرق مختلف کلامی می توان گفت دیدگاه مولوی در این زمینه نیز با اعتقادات اسلامی وی و مذهب کلامی غالب و رایج در بلخ و بیشتر نواحی خراسان بزرگ (مذهب مرجئه به ویژه مرجئه حنفی ماتریدی) همسو است.