تحلیل دوره ای خشکسالی هواشناسی با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده (مطالعه موردی: ایستگاه اقلیم شناسی سد زاینده رود)

Abstract

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که در هر وضعیت اقلیمی ممکن است رخ دهد و اثرات مخرب زیادی بر کشاورزی، منابع آب، محیط زیست و فعالیت های اقتصادی- اجتماعی وارد کند. یکی از روش های بررسی وضعیت خشکسالی در هر منطقه، پایش خشکسالی با استفاده از شاخص های هواشناسی است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و پایش خشکسالی با استفاده از شاخص بارش استاندارد شده انجام شد. در این پژوهش برای تحلیل خشکسالی در دوره های زمانی مختلف از نرم‌افزار DIP استفاده شد و شاخص بارش استاندارد شده برای مقیاس زمانی 1، 3، 6، 9، 12 ماهه و سالیانه با استفاده از داده های بارندگی ماهانه ایستگاه سد زاینده رود در 44 سال آماری محاسبه گردید. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در دوره های 1، 3، 6، 9 و 12 ماهه به ترتیب 47، 58، 82 و 84 ماه خشکسالی در منطقه مورد مطالعه رخ داده است. همچنین بیش ترین شدت خشکسالی با مقدار شاخص بارش استاندارد شده 3/33- در ماه اسفند سال 1360 با طبقه بندی کیفی خشکسالی بسیار شدید و مقیاس زمانی 6 ماهه رخ داده است. همچنین نتایج محاسبه شاخص بارش استاندارد شده در مقیاس سالیانه نشان داد، شدیدترین خشکسالی با طبقه بندی کیفی خشکسالی بسیار شدید و مقدار کمی 2/33- در سال آبی 61-1360 رخ داده است. نتایج پژوهش حاضر می تواند در جهت برنامه ریزی و مدیریت صحیح در مقابل این بحران کارساز باشد.