کاربرد روش DEMATEL در اولویت بندی عوامل مؤثر بر سیلاب در حوزه آبخیز برزک

Abstract

سیل یکی از فراوان‌ترین و پرهزینه‌ترین بلایای طبیعی محسوب می‌شود. از این¬رو، شناسایی عوامل مؤثر بر سیلاب برای کنترل خطرات سیل بسیار حائز اهمیت است. پژوهش حاضر با هدف کاربرد روش DEMATEL در اولویت¬بندی عوامل مؤثر بر سیلاب در حوزه آبخیز برزک انجام شد. برای این منظور، 12 مؤلفه مؤثر بر سیلاب انتخاب شدند و با تکمیل پرسش¬نامه و دریافت نظر متخصصین و خبرگان، مؤلفه‌ها رتبه¬بندی شدند. به¬منظور اولویت‌بندی مؤلفه¬ها از روش DEMATEL استفاده شد. نتایج نشان داد ضریب رواناب با بیشترین مقدار D+R و کمترین مقدار D-R تأثیرپذیرترین مؤلفه است و در عین‌ حال، بیشترین ارتباط را با سایر مؤلفه‌ها دارد. همچنین بارندگی با بیشترین مقدار D-R، بیشترین تأثیر را بر سایر مؤلفه‌ها می‌گذارد. در D-R بیشترین مقدار مثبت، علت و بیشترین مقدار منفی، معلول است؛ بنابراین در حوزه آبخیز مطالعاتی، مؤلفه¬های بارش و ضریب رواناب به¬ترتیب به‌عنوان علت و معلول شناخته شدند. نتایج پژوهش حاضر می‌تواند به¬عنوان نقشه راهی برای اتخاذ سیاست‌های مدیریتی کنترل سیلاب مورد استفاده مدیران قرار گیرد. همچنین به تبع آن، انتخاب صحیح اقدامات آبخیزداری شامل اقدامات مدیریتی، بیولوژیکی و سازه¬ای توسط مدیران اجرایی باید مد نظر قرار گیرد.