مدیریت بهره‌برداری از آبخوان دشت کاشان با استفاده از سیاست جیره‌بندی دو نقطه‌ای اصلاح شده

Abstract

مدیریت بهره‌برداری از منابع آب به‌ویژه منابع آب زیرزمینی حائز اهمیت بوده و نیازمند شناخت دقیق خصوصیات آبخوان، تنش‌های وارده به آن و در نهایت بیلان آب زیرزمینی است. مدل‌های شبیه‌ساز - بهینه‌ساز کمک شایانی به مدیران برنامه‌ریز جهت تعیین میزان بهره‌برداری بلندمدت و پایدار از آبخوان می‌نمایند. بدین منظور تغییرات ترازآبی آبخوان دشت کاشان در دوره آماری 1387-1397 توسط مدل GMS برای 125 دوره تنش شبیه‌سازی شد. مدل در دو حالت دایمی و غیر دائمی برای دوره (1395-1387) واسنجی و برای دوره (1397-1395) صحت سنجی شد. نتیجه، افت آب زیرزمینی به میزان 4/4 متر در طول 10 ساله مطالعاتی بود. به جهت واقع شدن این دشت در کمربند خشک اقلیمی و نبود بارش مؤثر جهت تغذیه مناسب آبخوان، در این مطالعه تمرکز بر روی مدیریت برداشت از آبخوان بود. بدین منظور استفاده از سیاست جیره‌بندی دو نقطه‌ای به خوبی توانست از افت شدید و بحرانی آب زیرزمینی جلوگیری کرده و افت را از 44/0 به 31/0 متر در سال کاهش دهد و باعث ذخیره 255 میلیون مترمکعب آب در هر سال در آبخوان گردد. اگرچه نیل به این نتیجه باعث کاهش اعتمادپذیری و افزایش عدم تامین نیازها می‌گردد ولی از بروز خشکی ها با شدت زیاد جلوگیری و خسارات جبران ناپذیر را کم می‌نماید.