ارزیابی و پایش توزیع زمانی خشکسالی مبتنی بر رویکرد منابع طبیعی پایدار

چکیده مقاله

خشکسالی یکی از پرهزینه ترین مخاطرات طبیعی است که در اثر کاهش بارش نسبت به حالت میانگین در یک دوره طولانی مدت رخ می دهد؛ بنابراین پایش این پدیده اقلیمی برای ارزیابی، پیش بینی و تحلیل اثرات آن ضروری است. پژوهش حاضر با هدف پایش خشکسالی با به کارگیری شاخص های خشکسالی در حوزه آبخیز لنجانات انجام شد. در این راستا از داده های بارندگی ماهانه ایستگاه پل کله طی یک دوره آماری 40 ساله (1356-1395) استفاده شد. پایش خشکسالی براساس داده های بارندگی با استفاده از شاخص های PNI (درصد نرمال)، DI (شاخص دهک)، SPI (شاخص بارش استاندارد شده)، CZI (شاخص Z چینی)، MCZI (شاخص Z چینی اصلاح شده)، ZSI (شاخص نمره Z) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که وضعیت نرمال طی دوره آماری مورد مطالعه دارای بیش¬ترین فراوانی در بین شاخص های PNI ،SPI ،CZI و ZSI است. بر اساس نتایج به دست آمده، شاخص DI و PNI به ترتیب با 17 و 11 دوره، بیش ترین خشکسالی رخ داده است. همچنین نتایج شاخص های SPI، CZI و ZSI نشان داد، با فراوانی یکسان (7 دوره )، نتایج مشابهی دارند. همچنین شاخص MCZI در مقیاس سالیانه به دلیل نتایج یکسان در تمام دوره ها قادر به نمایان کردن دوره¬های خشکسالی و ترسالی نیست. نتایج پژوهش حاضر می تواند در جهت مدیریت صحیح و توسعه پایدار منابع طبیعی در مواجهه شدن با این پدیده اقلیمی موثر واقع شود.