ارزیابی و پایش توزیع زمانی خشکسالی مبتنی بر رویکرد منابع طبیعی پایدار

چکیده مقاله

خشکسالی یکی از پرهزینه¬ترین مخاطرات طبیعی است که در اثر کاهش بارش نسبت به حالت میانگین در یک دوره طولانی مدت رخ می¬دهد؛ بنابراین پایش این پدیده اقلیمی برای ارزیابی، پیش¬بینی و تحلیل اثرات آن ضروری است. پژوهش حاضر با هدف پایش خشکسالی با به¬کارگیری شاخص¬های خشکسالی در حوزه آبخیز لنجانات انجام شد. در این راستا از داده¬های بارندگی ماهانه ایستگاه پل کله طی یک دوره آماری 40 ساله (1356-1395) استفاده شد. پایش خشکسالی براساس داده¬های بارندگی با استفاده از شاخص¬های شاخص¬های PNI (درصد نرمال)، DI (شاخص دهک)، SPI (شاخص بارش استاندارد شده)، CZI (شاخص Z چینی)، MCZI (شاخص Z چینی اصلاح شده)، ZSI (شاخص نمره Z) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که وضعیت نرمال طی دوره آماری مورد مطالعه دارای بیش¬ترین فراوانی در بین شاخص¬های PNI، SPI، CZI و ZSI است. بر اساس نتایج به-دست آمده، شاخص DI و PNI به ترتیب با 17 و 11 دوره، بیش¬ترین خشکسالی رخ داده است. همچنین نتایج شاخص¬های SPI، CZI و ZSI نشان داد، با فراوانی یکسان (7 دوره )، نتایج مشابهی دارند. همچنین شاخص MCZI در مقیاس سالیانه به دلیل نتایج یکسان در تمام دوره¬ها قادر به نمایان کردن دوره¬های خشکسالی و ترسالی نیست. نتایج پژوهش حاضر می¬تواند در جهت مدیریت صحیح و توسعه پایدار منابع طبیعی در مواجهه شدن با این پدیده اقلیمی موثر واقع شود.