مدلسازی دبی اوج و حجم سیلاب با دوره بازگشت‌های مختلف با استفاده از مدل HEC-HMS (مطالعه موردی: حوزه آبخیز کوهستان استان سمنان)

چکیده مقاله

از معتبرترین مدل‌های هیدرولوژیکی جهت برآورد سیلاب بر اساس بارش-رواناب حوزه‌های آبخیز، مدل HEC-HMS است که برای برآورد حجم و دبی سیلاب کاربرد فراوانی دارد. باتوجه به نزدیکی حوزه آبخیز کوهستان به شهر سمنان، مطالعه سیل و اندازه‌گیری دبی آن اهمیت دارد. بنابراین در این پژوهش هدف بررسی مقدار و حجم سیلاب حوزه آبخیز کوهستان با استفاده از مدل HEC-HMS بود. براساس نتایج مدل بیشترین دبی اوج سیلاب با دوره بازگشت 50 ساله، به ترتیب مربوط به زیرحوزه‌های S2-1، S2-1-1 و S2-1-1-1 با مقدار 26/38، 74/37 و 67/30 مترمکعب بر ثانیه می¬باشد. با بررسی لایه شیب حوزه آبخیز مورد مطالعه مشخص شد این سه زیرحوضه جزو مناطق با میانگین شیب بالا هستند. در نهایت باتوجه به نتایج مشخص شد برای کنترل سیل باید برنامه‌های مدیریتی در منطقه اعمال شود و این برنامه‌ها باید شامل جلوگیری از‌ کاهش نفوذپذیری‌، احداث ساختمان و سایر موانع در حریم رودخانه، مسدود نمودن آبراهه‌ها و یا تغییر جهت مسیر آبراهه‌ها باشند‌. ضمن آنکه باید برنامه‌ریزی‌هایی برای افزایش پوشش گیاهی در بالادست حوضه نیز انجام شود.