پیش‏ بینی میزان تبخیر و تعرق پتانسیل ماهانه تحت سناریوهای RCP در دوره ‏های آتی (مطالعۀ موردی: حوضۀ آبخیز گلپایگان)

چکیده مقاله

تبخیر و تعرق، انتقال انرژی بین سطح زمین و جو است و سازنده‏ترین مکانیسم ارتباطی بین هیدروسفر، لیتوسفر و بیوسفر محسوب می‏شود. پژوهش حاضر، روی پیش‏بینی تبخیر و تعرق پتانسیل در حوضۀ آبخیز گلپایگان به‏عنوان پاسخ به تغییرات آب‌وهوایی تمرکز دارد. به این منظور، از شش الگوریتم هارگریوز– سامانی، تورنت- وایت، روماننکو، اودین، خاروفا و بلانی‏کریدل و نیز الگوریتم پنمن– مانتیث- فائو به عنوان الگوریتم‌های معیار برای برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده شد. نتایج نشان داد الگوریتم هارگریوز- سامانی در مقایسه با سایر الگوریتم‏ها، عملکرد نزدیک‏تری به الگوریتم معیار پنمن– مانتیث- فائو داشته است. بنابراین، این الگوریتم برای ارزیابی تأثیر احتمالی تغییرات آب‌وهوایی در دوره‏های آینده بر میزان تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده شد. سپس، میزان تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از مدل‏های گردش عمومی جو GCM برای دوره‏های آیندۀ نزدیک، میانی و دور 2021-2040، 2041-2060 و 2061-2080 تحت تأثیر سناریوهای RCP2.6,4.5,8.5 توسط مدل LARS-WG6 و با استفاده از مدل‏ اقلیمی HadGEM2-ES‏ برآورد شد. در نهایت، مقادیر تبخیر و تعرق پیش‏بینی‌شده در دوره‏های آینده با نتایج تبخیر و تعرق در دورۀ پایه (1992-2017) مقایسه شد تا تأثیر تغییرات آب‌وهوایی بر تبخیر و تعرق پتانسیل بررسی شود. نتایج بیانگر افزایش تبخیر و تعرق پتانسیل تحت کلیۀ سناریوهای RCP در دوره‏های آینده بود. افزایش تحت سناریوهای RCP2.6، RCP4.5 و RCP8.5 در دورۀ آیندۀ نزدیک به‏ترتیب 31/6، 05/7 و 10/7 درصد؛ در دورۀ آیندۀ میانی 69/9، 84/9 و 82/11 درصد و در دورۀ آیندۀ دور، 17/8، 79/13 و 15/18 درصد به‏دست آمد.