ارزیابی داده های بارش ماهواره محور PDIR-Now در استان چهارمحال و بختیاری

چکیده مقاله

پراکنش نامناسب ایستگاه‌های باران‌سنجی در مناطق مختلفِ کشورهای در حال توسعه از یک سو و گسترش علوم سنجش از دور از سوی دیگر سبب استفاده روزافزون از محصولات بارش برآوردشده از تصاویر ماهواره‌ای گردیده؛ بنابراین شناخت خصوصیات این محصولات و خطاهای احتمالی آن‌ها حائز اهمیت است. در این تحقیق، عملکرد محصول PDIR-Now که یکی از جدیدترین محصولات تولید شده از خانوادة PERSIANN می‌باشد؛ مورد بررسی قرارگرفته‌است. بدین‌منظور، داده‌های PDIR-Now شامل 208 تصویر در بازة زمانی 16 ساله (2005 تا 2020) با داده‌های بارش 27 ایستگاه زمینی اندازه-گیری در مقیاس ماهانه و سالانه در استان چهارمحال و بختیاری مقایسه شدند. ارتباط بین داده‌های PDIR- Now و بارش ایستگاه‌های زمینی با استفاده از ضرایب همبستگی، نش‌ساتکلیف و بایاس بررسی گردید. نتایج حاکی از آن است که بهترین ارتباط بین PDIR-Now و بارش ایستگاه‌های زمینی در ماه نوامبر برقرار است که 100 درصد ایستگاه‌ها، ضریب همبستگی بالاتر از 5/0 داشته که در سطح 5 درصد معنی‌دار هستند. همچنین در این ماه، 8/88 درصد ایستگاه‌ها ضریب نش‌ساتکلیف بیشتر از 5/0 داشتند. کمترین میزان ارتباط، مربوط به ماه مه بوده که 3/33 درصد از ایستگاه‌ها، ضریب همبستگی بیشتر از 5/0 و 1/11 درصد از ایستگاه‌ها، ضریب نش‌ساتکلیف بیشتر از 5/0 داشته‌اند. درمجموع بهترین رابطه بین داده‌های PDIR- Now و بارش ایستگاه‌های زمینی در ماه‌های پربارش و به‌ویژه ماه‌هایی که باران سهم بیشتری را نسبت به سایر ریزش‌های جوی داشته‌است؛ برقرار است. در مقیاس سالانه نیز، 07/74 درصد از ایستگاه‌ها ضریب همبستگی بیشتر از 5/0 و 5/55 درصد نیز ضریب نش‌ساتکلیف بیشتر از 5/0 داشته و بهترین ارتباط برای ایستگاه ارمند با ضرایب 63/0، 83/0 و 01/0 به‌ترتیب برای نش‌ساتکلیف، ضریب همبستگی و انحراف مدل بوده و همین ضرایب به‌ترتیب برای ایستگاه بارده برابر با کمتر از صفر، 35/0 و 356/0 به‌دست آمد که بیان‌گر کمترین برازش بین دو گروه داده در این ایستگاه می‌باشد. نتایج کلی نشان داد مقادیر برآوردی PDIR-Now در فصل پربارش در نواحی جنوب و مرکز استان به مقادیر ثبت شده در ایستگاه‌های هواشناسی نزدیک‌تر بوده، چرا که این نواحی در مناطق کم‌ارتفاع استان واقع شده و میزان بارندگی آن‌ها از مقادیر حدّی فاصله داشته و به میانگین ماهانه نزدیک‌تر است.