شاخص یکپارچه برای ارزیابی خشکسالی در استان اصفهان

Abstract

خشکسالی عبارت است از یک دوره ممتد کمبود بارش که منجر به صدمه زدن به انواع مصرف کنندگان آب به ویژه بخش کشاورزی و کاهش عملکرد آنها می شود. پدیده خشکسالی از جمله بلایایی است که آن را باید بدون امکان پیش بینی تلقی نمود. این حادثه با دیگر حوادث طبیعی از قبیل سیل، زلزله، طوفان و غیره بنا به عللی تفاوت دارد. شاخص¬های مختلفی برای ارزیابی خشکسالی مانند شاخص¬های SPI، PDSI، SWSI طراحی شده¬است که براساس یکی از انواع خشکسالی¬های هواشناسی، هیدرولوژی یا کشاورزی بوده است. هدف از این تحقیق بررسی و ارزیابی یک شاخص یکپارچه و در برگیرنده عوامل اصلی خشکسالی می¬باشد. شاخص یکپارچه دربرگیرنده عوامل مختلف خشکسالی مانند هواشناسی، هیدرولوژیک، کشاورزی، اجتماعی- اقتصادی و زیست-محیطی می¬باشد. به دلیل خشکسالی های پی در پی در طی دهه های اخیر استان اصفهان به عنوان مطالعه موردی انتخاب شده است. در طراحی شاخص یکپارچه از تلفیق لایه¬های استاتیکی و دینامیکی استفاده شده است. لایه¬های استاتیکی شامل کاربری زمین، شیب و جنس خاک حوضه می¬باشد. لایه¬های دینامیکی شامل بارش، دمای میانگین، آب سطحی دردسترس، آب زیرزمینی دردسترس، کیفیت آب زیرزمینی و سطح زیرکشت می¬باشد. نتایج نشان می¬دهد که در سالهای آبی 1386 و 1391 بیشترین تنش آبی در استان و در سالهای 1387 و 1390 کمترین تنش و به عبارت دیگر ترسالی در نقاط مختلف استان حاکم بوده است.