نتایج طرح مطالعه راهبردی باززنده سازی بافت با ارزش تاریخی نوش آباد در مقام نظر و عمل

چکیده مقاله

بافت تاریخی نوش آباد و آثار ارزشمند آن مانند شهر زیرزمینی، مسجد جامع، مسجد علی، قلعة سی زان و حدود بیست اثر تاریخی که به ثبت آثار ملی رسیده است، مسئولین وزارت کشور را بر آن داشت تا این شهر را در زمرة شهرهای تاریخی کشور قرار داده و جهت مطالعة راهبردی بافت با ارزش تاریخی و فرهنگی آن طرحی راهبردی پیشنهاد کنند. این کار توسط نگارندگان و با تشکیل تیم هایی مطالعاتی متشکل از متخصصین بومی منطقه در بخش های کالبدی، تاریخی، معماری، مدیریتی، فرهنگی و اجتماعی شروع و پس از دو سال تلاش نتیجه آن در سمینارهایی چند ارائه و به صورت مکتوب در چند مجلد آماده شد. برآیند تحقیقات ما که برای اولین بار با بررسی همه جانبة زیرساخت ها و ظرفیت ها و فرصت های نوش آباد به انجام رسید، ترسیم چشم انداز آیندة نوش آباد بر محور آثار تاریخی و گردشگری بود. این چشم انداز به دلیل وجود ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و آیینی نوش آباد از جمله وجود بافت و بناهای با ارزش در داخل و خارج آن به وی‍ژه شهر منحصر به فرد زیرزمینی(اویی) و برگزاری آیین های باشکوه محرم در نوش آباد بود. پس از انجام مطالعات و ارائه نتایج تحقیقات، اعتبارات نسبتا مناسبی جهت حفظ بافت و توسعة صنعت گردشگری صورت گرفت. در این میان اعتبارات قابل ملاحظه ای جهت شهر زیرزمینی و میدان زمین وقفه و موزة مردم شناسی توسط شهرداری جذب شد، اما متأسفانه هیچکدام از آنها به طور کامل و به نحو احسن در محل خود هزینه نشد. همچنین علی رغم نشست ها متعدد، در مقام عمل اقدام مؤثری صورت نگرفت. حتی علی رغم راهبردهای مشخصی که جهت زنده نگهداشتن بافت تاریخی در طرح مطالعاتی آمده است، در طرح جامع و تفصیلی شهر این ملاحظات آنچنان که باید مورد توجه قرار نگرفت، چنانکه برخی از بخش های با ارزش بافت به کلی تخریب و برخی از بلوک های مسکونی تغییر کاربری یافته و به فضای عمومی به ویژه مذهبی تبدیل شده و به شدت به بافت آسیب وارد کرده و حیات شهری را در این بخش به خطر انداخته است.