باغ و عمارت تاریخی مبارک‌آباد ورکان

چکیده مقاله

باغ ایرانی یکی از مهم‌ترین عناصر معماری و تمدن ایرانی است و همچنان هویت خود را به‌عنوان گونه‌ای مهم از باغ‌های جهانی حفظ کرده است. امروزه در گوشه‌کنار ایران، باغ‌های تاریخی فراوانی به‌چشم می‌خورد که کمتر موردتوجه قرار گرفته و رو به ویرانی نهاده‌اند. یکی از باغ‌های زیبای تاریخی بازمانده از دورۀ قاجاری، باغ و عمارت مبارک‌آباد در نزدیکی روستای ورکان، از مناطق مهم باستانی و تاریخی بخش کوهستانی شهرستان کاشان واقع است. بنای اصلی این باغ، کوشک دوطبقۀ میانی است با طراحی بدیع که در دو طبقه و تقریباً به‌صورت متقارن ساخته شده است. در طبقۀ همکف حوضخانه‌ای هشت‌ضلعی است به‌علاوۀ دالان، راه‌پله، اتاق‌های جانبی و دو ایوانچه. طبقۀ اول بنا نیز شامل شاه‌نشین، دو اتاق نشیمن در طرفین و ایوان‌هایی متصل به هم در حول آن‌هاست. دیگر عناصر باغ به‌جز بستر طبیعی مشتمل است بر دیوارها و برج‌های کوچک، قنات و سلخ و بنای ضلع جنوبی. این مقاله ضمن معرفی این عناصر به تزیینات و اندودهای بنا، تغییرات ایجادشده در باغ و مرمت آن، سازمان باغ، نوع درختان باغ و نحوۀ آبیاری درختان آن‌ها پرداخته است. خوشبختانه به‌واسطۀ علاقه‌مندی و توجه و اهتمام مالک فعلی باغ به مرمت و حفظ آن، چشم‌انداز روشنی برای آیندۀ آن متصور است.