واکاوی مفهوم مهندسی فرهنگی به مثابه مدیریت پدافند غیرعامل

چکیده مقاله

در جهان امروز، به خاطر بی توجهی به عنصر فرهنگ، عنصر اجتماع و هویت فرهنگی و اجتماعی، باید تبعیض های مثبتی را برای برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی داشته باشیم تا جامعه از این بی تعادلی که به واسطه توسعه مادی ایجاد شده، بیرون بیاید. در عین حال باید نگران این مسئله باشیم که هر نوع مداخله جدید ولو با اهداف آرمانی و ایدئولوژی اگر با جامعه و سوابق فرهنگی، تاریخی و مذهبی و ملی تناسب نداشته باشد، منجر به بی تعادلی در جامعه می شود. از آنجا که در شرایط بحرانی مانند جنگ، چه پیش از وقوع و چه حین جنگ همواره یکی از ابزارهای دشمن، تهاجم فرهنگی و نیز عملیات روانی علیه کشور هدف به منظور تغییر هنجارهای اجتماعی و تغییر افکار و رفتارهای مردم و نخبگان و مسئولین با هدف پذیرش شرایط سلطه در پیش از تهاجم و در حین تجاوز نظامی و یا کاهش قدرت مقاومت ملی در برابر تهاجم و در نتیجه کاهش هزین ههای نظامی خود و سهولت دستیابی به اهداف خود می باشد، لذا نقش فرهنگ و مهندسی فرهنگی در صدر توجه مسئولین فرهنگی کشور قرار گرفته و بررسی همه جانبه و دائمی اقدامات ضد فرهنگی و روانی دشمن، پدافندغیرعاملی است که بدون انتشار الگوهای فرهنگی و نها دهای اجتماعی نمی تواند به موفقیت مطلوب خود دست یابد. از سوی دیگر مهندسی فرهنگی نوعی سیاست گذاری در حوزه فرهنگ یا سیاست گذاری مبتنی بر اهدافی تعریف شده از سوی سیاستگذار است. متولیان حوزه فرهنگ باید بر ضرورت برنامه ریزی فرهنگی و سیاستگذاری مدبران ه، دلسوزانه و بلند مدت در حوزه فرهنگ، تاکید ویژه ای داشته باشند و بر این اعتقاد باشند که مهندسی فرهنگی، بهترین راه مقابله با جنگ نرم است و با این نگاه و تاکید، به دنبال تدوین و ترسیم نقشه مهندسی و راهبردهای فرهنگی در سطوح عالی و کلان کشور باشند تا این موضوع که کار زیربنایی در حوزه فرهنگ که یکی از امور مهم و اساسی است، تحقق یابد. از سوی دیگر مهندسی فرهنگی اگر بتواند به تقویت مبانی فکری، اعتقادی و سیاسی منجر شود، قدرت و توانایی تشخیص درست را فراهم نماید، بر خودباوری فرهنگی در یک جامعه تاکید کند و در نهایت عزم و اراده را در مقابله با جنگ نرم دشمن افزایش دهد، بدون شک آثار این نوع اقدامات فرهنگی، پاسداری از مرزهای فکری، جلوگیری از نفوذ و استحاله ی فرهنگی و یک دفاع غیرعامل مستقل فرهنگی خواهد بود. بنابراین با عنایت به مباحث مطروحه در حیطه ی مهندسی فرهنگی و پدافند غیرعامل پیشنهادات و راهکارهایی بدین شرح ارائه می شود: 1705 q واکاوی مفهوم مهندسی فرهنگی به مثابه مدیریت پدافند غیرعامل نظر به آنکه عرصه ی فرهنگ و اجتماع بستر اساسی دفاع غیرعامل است، ضرورت به مشارکت طلبیدن عموم مردم در فهم اصول و مفاهیم دفاع غیرعامل ضروری است. - توسعه فرهنگ و نهادینه سازی باور عمومی نسبت به تاثیر اقدامات غیرعامل در کاهش آسیب پذیری ها. - سیاست گذاری، طرح ریزی و برنامه ریزی راهبردی برای ایجاد عزم ملی و باور عمومی در رابطه با دفاع غیرعامل برای کاهش خسارت ها. - برنامه ریزی دقیق و کار و تلاش در جهت تقویت فرهنگ ملی و معرفی آن به جامعه. - مشارکت در مهندسی فرهنگی دستگاه های فرهنگی کشور به منظور ایجاد هم افزایی و همگرایی حداکثری. - تقویت زیر ساختهای فرهنگی و آموزشی و فراهم ساختن فضا و الگوهای رقابت سالم سیاسی جهت جلوگیری از هرگونه اقدام منجر به تنش و هرج و مرج. - توجه سازمان های و نهادهای فرهنگی به نخبگان و گروه های مرجع با هدف تثبیت مبانی فرهنگی و اجتماعی پدافند غیرعامل.