مقایسة سرمایة اجتماعی خانواده در همسران بینا و نابینا/کم بینا در شهرستان های کاشان و آران و بیدگل

چکیده مقاله

محور اصلی این پژوهش، بررسی تطبیقی سرمایة اجتماعی همسران نابینا/کم بینا و بینا در دو شهرستان کاشان و آران و بیدگ است. تحقیقاتی که در زمینة سرمایة اجتماعی انجا شده اند، به نوعی به بررسی سرمایة اجتماعی افرادی پرداخته اند که از نظر جسمانی سالم بودند و یا اگر به افراد دارای ناتوانی جسمی پرداخته اند، به طور کلی نیازهای والدین آنها یا کیفیت زندگی افراد معلول را بررسی کرده و به طور خاص تحقیقی در زمینة سرمایة اجتماعی خانواده افراد معلول و به طور اخ افراد نابینا/کم بینا صورت نگرفته است، در حالی که تعداد قاب توجهی از جمعیت معلولین را افراد نابینا/کم بینا تشکی می دهند. بدین ترتیب با توجه به اهمیت جایگاه خانواده در زندگی نابینایان/کم بینایان، سرمایة اجتماعی خانواده به عنوان محور مطالعاتی این پژوهش در نظر گرفته شد. در این پژوهش، با پیروی از نظریة سرمایة اجتماعی کلمن به منظور تبیین سرمایة اجتماعی خانواده سعی شد جایگاه افراد نابینا/کم بینا توصیف و در نهایت با جایگاه افراد بینا در جامعه مورد نظر مقایسه شود. بر این اساس، نتایج توصیفی پژوهش نشان داد که سرمایة اجتماعی همسران بینا است. نتایج تحلیلی )M=3/ بیشتر از سرمایة اجتماعی همسران نابینا/کم بینا ) 39 )M=3/48( نیز نشان داد که سرمایة اجتماعی افراد نابینا/کم بینا برحسب متغیرهای زمینه ای چون هزینه، تحصیلات، وضعیت مسکن، درآمد و تعداد فرزندان متفاوت است. در مورد تفاوت سرمایة اجتماعی برحسب هزینه، نتایج نشان داد که تنها سرمایة اجتماعی ساختاری بیرونی در بین همسران بینا متفاوت است و سه بُعد دیگر سرمایة اجتماعی ساختاری درونی، شناختی درونی و بیرونی در بین همسران بینا و نابینا/کم بینا تفاوتی ندارند. همچنین، در مورد تفاوت سرمایة اجتماعی بر حسب مسکن، تنها یک بُعد از سرمایة اجتماعی )ساختاری بیرونی( در بین همسران نابینا/کم بینا متفاوت است و سه بُعد دیگر سرمایة اجتماعی )ساختاری درونی و شناختی درونی و بیرونی( در بین همسران بینا و Downloaded from refahj.uswr.ac.ir at 11:33 IRST on Monday January 11th 2016 مقایسة سرمایة اجتماعی خانواده در همسران بینا و نابینا/کم بینا... 119 نابینا/کم بینا تفاوتی ندارند. همچنین سرمایة اجتماعی شناختی درونی برحسب وضعیت تحصیلات افراد نابینا/کم بینا متفاوت است، در حالی که برحسب میزان تحصیلات همسران بینا تفاوتی ندارد. در مورد تفاوت سرمایة اجتماعی برحسب درآمد، نتایج نشان داد که دو بُعد سرمایة اجتماعی )ساختاری درونی و شناختی بیرونی( در بین همسران نابینا/کم بینا متفاوت است و دو بُعد دیگر سرمایة اجتماعی )ساختاری بیرونی و شناختی درونی( در بین همسران بینا و نابینا/کم بینا تفاوتی ندارند. همچنین، سرمایة اجتماعی شناختی بیرونی، شناختی درونی و ساختاری درونی برحسب تعداد فرزندان در بین همسران نابینا/کم بینا متفاوت است، در حالی که در همسران بینا تفاوتی در سرمایة اجتماعی شناختی بیرونی برحسب تعداد فرزندان وجود ندارد. در مورد تفاوت سرمایة اجتماعی ساختاری بیرونی و تعداد فرزندان، تفاوتی بین همسران نابینا/کم بینا و بینا مشاهده نشد. به طورکلی، متغیرهای زمینه ای بر میزان سرمایة اجتماعی همسران نابینا/کم بینا تأایرگذارتر بودند، در حالی که بر سرمایة اجتماعی افراد بینا تأایر چندانی نداشتند. با توجه به نتایج حاص از پژوهش، وضعیت بینایی بر سرمایة اجتماعی خانواده تأایر بسزایی دارد و به طور خاص نابینایی/کم بینایی سرمایة اجتماعی خانواده را کاهش می دهد. در مقاب ، عواملی چون سطح تحصیلات، میزان درآمد و وضعیت مسکن از جمله عواملی هستند که تأایر م بت بر سرمایة اجتماعی خانواده داشته و آن را افزایش می دهند. بدین معنی که با افزایش سطح تحصیلات ، میزان درآمد و بهبود وضعیت مسکن، سرمایة اجتماعی خانوادة نابینایان/کم بینایان افزایش می یابد. بنابراین باید برنامه ریزیها و راهکارهایی در زمینة وضعیت مسکن، میزان درآمد و همچنین هموارکردن مشکلات تحصیلی افراد نابینا/کم بینا صورت گیرد تا بدین ترتیب سرمایة اجتماعی خانوادة این افراد افزایش یابد.