بررسی لزوم فرامفهوم محله ایرانی اسلامی در الگوی پیشرفت

چکیده مقاله

محله از دیرباز با ترکیبی از نقشهای مختلف اداری، سیاسی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی سرزمینی فرامفهومی از کارکرد صرف محله سیاسی یا واحد خدماتی را در گسترده فلات ایران ایفاد کرده است. امروزه نیز محله این پتانسیل و توانایی را دارد که به عنوان بستر و مظروف پدیدههای عینی و ذهنی پیشرفت و تعالی جامعه مدنی ایران اسلامی قرار گیرد. در این مقاله با بررسی ابعاد مختلف مفهوم تاریخی محله، قوتها و ضعفها، نیازها و کمکها، فرصتها و تهدیدها برای یک فرامفهوم کارکردی در امر پیشرفت و الگوی پایه آن بیان میشود. روش تحقیق این مقاله با روشهای تحلیلی و توصیفی و تاریخی میباشد که در زمینة مباحث نظری محله در ایران، اطلاعات ارائه شده در اسناد و منابع کتابخانهای استفاده شده است. برخی از نتایج حاصل از این مقاله عبارتاند از: میتوان از جمله کارکردهایی اداری و سیاسی محله؛ وجود کدخدایان و ریشسفیدان محلات در شهرها و روستاها و تأمین نیروی نظامی مورد نیاز و جمعآوری مالیاتها، کارکرد اجتماعی و فرهنگی مانند وجود فرهنگهای مختلف، مراسمهای مذهبی، مساجد و تکایا و ... ، کارکرد اقتصادی تولیدات صنعتی و مازاد تولید در محلات شهری و صادرات به شهرهای دور و نزدیک و کارکرد کالبدی، تنوع میراث غنی شهرسازی و معماری امروزی ایران اسلامی را نام برد.