ارزیابی و اولویت‌بندی روستاهای هدف گردشگری با استفاده از فنون تصمیم‌گیری چندمعیاره (مطالعه موردی: شهرستان کرج)

چکیده مقاله

هدف: هدف از این پژوهش بررسی تصویر ذهنی ساکنان محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج نسبت به اثرات اقتصادی و اجتماعی گردشگری و اثر آن بر تمایل به توسعه گردشگری می‌باشد.
روش: این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی است. داده‌های مربوط به هر یک از متغیرها از طریق پرسشنامه و مصاحبه جمع‌آوری شده است. جامعه آماری تحقیق ساکنان روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج می‌باشد که از این تعداد 365 نفر از ساکنان محلی روستاهای مذکور طبق فرمول کوکران به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردید. به منظور تجزیه و تحلیل یافته‌های پژوهش از نرم‌افزارهای AMOS و SPSS استفاده گردید.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که تصویر ذهنی ساکنان محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج نسبت به اثرات اقتصادی و اجتماعی توسعه گردشگری مثبت است. همچنین رضایت ساکنان محلی از ابعاد اقتصادی گردشگری با بار عاملی 77/0 در مقایسه با تصویر ذهنی اجتماعی آن‌ها با بار عاملی 07/0 اثر بیشتری بر تمایل جامعه محلی به توسعه گردشگری دارد.
محدودیت‌ها و راهبردها: سختی عبور و مرور در گردنه‌های کوهستانی و صعب‌العبور جاده چالوس، عدم تمایل برخی پاسخگویان روستاهای مورد مطالعه به دلایل فردی و اجتماعی، عدم وجود آمار و اطلاعات کافی در مورد استان البرز به دلیل تازه تأسیس بودن و عدم تفکیک آمار از استان تهران از محدودیت های پژوهش بوده است.
راهکارهای عملی: غفلت از جوامع محلی در فعالیت‌های صنعت گردشگری خلأیی اساسی در برنامه‌ریزی مشارکتی به ‌منظور دستیابی به توسعة پایدار گردشگری محسوب می‌شود. در این راستا برنامه‌ریزان و متولیان حوزه گردشگری روستاهای مورد پژوهش باید گردشگری پایدار را برای پاسخ‌گویی به نیازها و خواسته‌های ساکنان محلی توسعه دهد که توسعه‌ی گردشگری پایدار بدون مشارکت ساکنان محلی و وفاداری آن‌ها نسبت به گردشگران غیر ممکن خواهد بود. به این ترتیب رضایتمندی حداکثری جامعه محلی به‌ عنوان ضرورتی انکارناپذیر برای توسعه موفق گردشگری تحقق می یابد.
اصالت و ارزش‌ها: در تحقیق حاضر سعی گردید به صورتی جامع و سیستمی که نگرشی جغرافیایی است تمایل ساکنان محلی روستاهای هدف گردشگری شهرستان کرج نسبت به آثار گردشگری سنجیده شود و در ادامه اثر آن بر رضایت جامعه محلی با بهره گیری از مدلسازی معادلات ساختاری بررسی گردد.