کاربرد روش الکتر در مکان‌یابی دفن بهداشتی پسماند‌های شهری (مطالعه موردی: شهرستان خرم‌آباد)

Abstract

زمینه و هدف: افزایش روزافزون جمعیت شهری و به‌ دنبال آن پسماندهای شهری، باعث شده تا مسئله دفع و دفن بهداشتی آن­ها مورد توجه جدی بسیاری از کارشناسان مسائل زیست­ محیطی قرار گیرد. در شهرستان خرم­آباد با جمعیتی بالغ ‌بر 348216 نفر، روزانه نزدیک به 458 تن پسماند شهری جمع‌آوری می­شود که با توجه به دفع سنتی و تلنبار شدن، یافتن مکانی مناسب به‌ منظور دفن این حجم عظیم پسماند ضروری است. از این‌ رو مطالعه حاضر با هدف شناسایی و معرفی مکا­ن­های مناسب جهت دفن بهداشتی پسماند در سطح شهرستان خرم­آباد با استفاده از روش­ تصمیم­ گیری چندمعیاره الکتر انجام شد. مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر 14 معیار مختلف شامل فرسایش‌پذیری، زمین‌شناسی، کاربری اراضی، فاصله از جاده، فاصله از رودخانه، چشمه و قنات، فاصله از گسل، فاصله از مراکز شهری و روستایی، طبقات شیب و ارتفاع، عمق آب زیرزمینی، فاصله از مناطق حفاظت­ شده و اقلیم مورد استفاده قرار گرفت. سه روش کلی بولین، فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و ترکیب خطی وزنی برای ترکیب نقشه معیارها استفاده شد. در نهایت به‌ منظور معرفی بهترین پهنه­ ها برای دفن بهداشتی مواد زائد جامد شهری، با توجه به حداقل مساحت مورد نیاز جهت دفن بهداشتی مواد زائد جامد برای دوره 20 ساله، 5 گزینه از نتیجه نهایی روش ترکیب خطی وزنی استخراج گردید و سپس این گزینه­ ها با استفاده از مدل­ الکتر رتبه­ بندی شدند. یافته‌ها: بر اساس نتایج فرآیند وزن­دهی، بیشترین وزن را معیار عمق آب زیرزمینی، فاصله از گسل و شهر و کمترین وزن را طبقات شیب و ارتفاع به خود گرفتند. نسبت سازگاری برای فرآیند وزن­دهی 0/08 به‌ دست آمد که کمتر از 0/1 بود که نشان از سازگاری و اعتبار فرآیند وزن­دهی دارد. بر اساس روش ترکیب خطی وزنی، قسمت‌های عمده­ای از شمال غرب، غرب و جنوب شهرستان به‌عنوان مناطق مناسب شناسایی شدند. در نهایت بر اساس روش الکتر، لکه­ای با مساحت 694 هکتار واقع در غرب شهرستان به‌عنوان بهترین منطقه پیشنهادی معرفی گردید. نتیجه­ گیری: روش الکتر به همراه روش­ های معمول ارزیابی چند معیاره جهت مکان­ یابی دفن بهداشتی پسماندهای شهری می­ تواند کارایی بالایی داشته باشد.