طراحی سیستم مبتنی بر PCR جهت شناسایی آلل HLA-DQB۱*۰۳ در یک جمعیت نمونه از تهران

نویسندگانروح اله نخعی سیستانی,مرضیه صالحی سیاوشانی
همایشسومین کنفرانس ملی علوم و تکنولوژیهای نوین زیستی
تاریخ برگزاری همایش۲۰۱۷-۵-۱۸
محل برگزاری همایشملایر
نوع ارائهسخنرانی
سطح همایشملی

چکیده مقاله

ژن­های HLA بسیار پلی مورفیسم هستند و رمز کننده­ی پروتئین­هایی هستند که در پاسخ­های ایمنی نقش­های حیاتی دارند. ملکول­های کلاس دو HLA ها شامل: DP، DQ و DR هستند که هریک ترکیبی از دو پروتئین آلفا و بتا می­باشند. هریک از زنجیره­های آلفا و بتا از طریق ژن­های مجزایی رمز می­شوند (به جز زنجیره­ی آلفا از لکوس DR). برای برخی از ژن­ها در این منطقه هزاران آلل توصیف شده است. مطالعه بر روی ژن­های HLA اطلاعات سودمندی در ارتباط با اهدای مغز استخوان، پزشکی قانونی، اطلاعات مرتبط با بیماری­ها و طراحی واکسن علیه تومورها و بیماری­های خود ایمن می­دهد. از آنجا که تعیین ژنوتیپ HLA اهمیت بسزایی در مباحث پیوند و همچنین برخی از بیماری­های مرتبط با سیستم ایمنی دارد، مهم است که بتوان سیستم­های ساده و در عین حال مؤثری را جهت تعیین آلل­های آنها طراحی نمود. سیستم­های مبتنی بر PCR اگرچه از دو شرط فوق برخوردارند اما به دلیل پلی­مورفیسم بسیار بالای این لکوس­ها طراحی یک سیستم PCR اختصتصی آللی بمنظور تعیین محتوای آللی این لکوس­ها مشکل به نظر می­رسد. از این­رو، در این مطالعه روشی برای طراحی پرایمرهای PCR جهت انجام PCR اختصاصی آللی با قابلیت شناسایی گروه آللی DQB1*03 بکار گرفته شد. در این روش، ابتدا توالی بخش اگزونی 2 تا 4 از کل آلل­های DQB1 از پایگاه داده­ای dbMHC اخذ شد. سپس برای هر یک از گروه­های آللی این لکوس توالی توافقی بدست آمد، و با همردیفی چندگانه­ی این توالی­های توافقی، ناحیه­ی مناسب جهت طراحی پرایمر انتخاب شد. پرایمرهای طراحی شده بمنظور بررسی توانایی تکثیر و بهینه سازی شرایط PCR بر روی DNAی استخراج شده از رده­ی سلولی K562 که دارای آلل مورد نظر است آزمایش گردید و نشان داده شد که توانایی تکثیر محصول 154 جفت بازی هدف را دارند. بعلاوه نشان داده شد که این پرایمرها، نمونه­هایی که از قبل می­دانستیم فاقد آلل DQB1*03 هستند را تکثیر نمی­کنند. سپس، پرایمرهای طراحی شده، بر روی 168 نمونه از خون افراد مورد بررسی قرار گرفت تا توانایی این سیستم در نمونه­های حقیقی نیز مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور، خون افراد در لوله های حاوی اتیلن دی­آمین تترا استیک اسید (EDTA) جمع آوری گردید. پس از انتقال خون حاوی EDTA به آزمایشگاه، با استفاده از روش salting out، DNA استخراج گردید. میانگین غلظت DNA استخراج شده 40 ng در میکرولیتر بود. نتایج مطالعه نشان داد که در این 168 نمونه­ی مورد بررسی، 110 نفر واجد و 58 نفر فاقد آلل مورد نظر بودند. بنابراین %65 افراد این نمونه دارای آللDQB1*03 هستند.