تحلیل ساختاری غزل «کوچه‌های خراسان» از قیصر امین‌پور

چکیده مقاله

چکیده شعر مذهبیِ مدحی در ادب فارسی سابقه دیرینی دارد، چنان‌که حتی در شعر شاعران دوره نخست ادب فارسی نیز جلوه‌های متعدّدی از آن دیده می‌شود؛ اما بیش‌ترین نمونه از اشعار مذهبی مدحی و بویژه شیعی آن، در دوره‌های متأخر و بویژه دوره معاصر و بخصوص بعد از انقلاب اسلامی دیده شده است. نگارنده در مقاله حاضر، ضمن معرفی یکی از نمونه‌های شعر مذهبی که در مدحِ امام هشتم شیعیان(ع) سروده شده، یعنی شعر «کوچه‌های خراسان» از زنده¬یاد قیصر امین‌پور، به بررسی و تحلیل ساختاری آن شعر در دو ساحت شکل و محتوا –با الگوهای نقد نو- می‌پردازد. نتیجه بررسی نگارنده آن می‌شود که شاعر شکل مناسبی برای مضمون، محتوا، اندیشه و عاطفه مورد نظر خود 'انتخاب' کرده، و با 'ترکیب' مناسب عناصر مختلفِ موسیقی، و زبان ساده و زنده و صمیمی، و تخیّل تازه و گیرا، به مضامین مدحی و معارف شیعی مورد نظر خود شکلی محسوس، عینی و 'متوازن' بخشیده و در دو محور جانشینی و همنشینی زبان موفّق عمل کرده است.