زمینه¬ها و انگیزه¬های اتحاد انبیا در مثنوی

چکیده مقاله

 

 کتاب مثنوی شریف, معنویت و شرافت خود را مدیون عوامل مختلفی است که شاید استفاده ها و استنادهای متنوع و هنری صاحب مثنوی از قرآن کریم, در راس آن عوامل قرار داشته باشد. یک دسته از بهره های معنوی و درس های معرفتی و پربسامد مولانا از کتاب حق تعالی نیز بی گمان از راه دقت و تامل در احوال و اقوال پیامبران الهی حاصل شده است.نوشتار حاضر می کوشد برخی از این درس ها و نکته یابی های عرفانی - اخلاقی مولانا را, با محور و موضوع اتحاد و همانندی انبیا, در حد مجال و مقال, کشف کند و تبیین نماید. از این رو,‌ نگارنده در بخش اول مقاله به معرفی و دسته بندی مباحث مربوط به اتحاد و همانندی انبیا در قرآن, به عنوان ماخذ نظری و اصلی مولانا در این باره پرداخته است. با عناوینی مثل اتحاد و همانندی انبیا در مبدا دعوت, اهداف و وظایف مشترک در بعثت و پیام انبیا, و همانندی یا اتحاد قرآن با کتاب های پیشین؛ و سپس, تجلی و تاثیر همین موضوع در مثنوی, در بخش دوم یا متن مقاله بازنمایی می گردد, با عناوینی مثل همانندی در شخصیت, همانندی در دعوت و همانندی در هدف انبیا, که هر کدام در بخش های کوچک تر, به همراه نمونه های مشخص بررسی و تبیین شده است.سخن تازه این گفتار آن است که مخاطبان کتاب مثنوی, کتاب مثنوی, می توانند با پیروی از شیوه معنوی و معرفتی مولانا در استفاده از کتاب الهی, به «سر صحف» واقف آیند, و با کشف و درک همانندی ها و همسانی های (دعوتی و شخصیتی) انبیای الهی, به عوامل و دلایل مهم و با استحکامی جهت تقریب مذهبی و تفاهم بین الادیانی دست پیدا کنند, و با این معرفت حیات بخش, ریشه بسیاری از اختلافات و جنگ های دینی و عقیدتی در جهان خاکی را شناسایی و رفع سازند, و در نهایت به زندگی مسالمت آمیزتر, انسانی تر و الهی تری دست پیدا نمایند