ارزیابی آلودگی فلزات سنگین خاک سطحی در اطراف معدن منگنز در استان قم با استفاده از شاخص زمین انباشتگی

چکیده مقاله

خاک از جمله سرمایه¬های ارزشمندی است که در عرصه¬های تولید محصولات کشاورزی، منابع طبیعی و محیط-زیست نقش اساسی ایفا می¬نماید. آلودگی خاک به عنوان یکی از مهمترین پیامدهای زیست محیطی فعالیت‌های انسان، از دیر باز مورد توجه بسیاری از محققین علوم طبیعی قرار داشته است. در این مطالعه وضعیت آلودگی خاک به فلزات سنگین منگنز، سرب، روی، نیکل و مس در معدن منگنز ونارچ واقع در استان قم با استفاده از شاخص زمین انباشتگی بررسی می¬شود. جهت انجام مطالعه تعداد 70 نمونه خاک برداشت شد و غلظت کل فلزات با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه¬گیری شد. میانگین غلظت منگنز، سرب، مس و نیکل کل در نمونه‌های خاک به ترتیب 625/752، 163/74، 907/21 و 709/15 میلی‌گرم بر کیلوگرم می‌باشد. نتایج نشان داد که غلظت منگنز و سرب بسیار بالاتر از غلظت فلزات در خاک¬های جهان است. اما در ارتباط با سه فلز روی، نیکل و مس غلظتی بسیار پایین¬تر از میانگین جهانی آن¬ها در این منطقه مشاهده می¬شود. بر اساس شاخص زمین انباشتگی تنها برای فلز سرب شرایط خیلی آلوده تا به شدت آلوده برای 12 درصد نمونه¬ها مشاهده شد.