بررسی ارتباط زبانی در الأربعین علوی – بروجردی براساس نظریه یاکوبسن

چکیده مقاله

زبانشناسی پراگ تحت تاثیر اندیشه های یاکوبسن، نظریه ارتباط میان زبان عادی و زبان ادبی را ارائه کرد و نقش شعری زبان را از نقش ارتباطی آن متمایز ساخت . پیروان این مکتب بر این باور بودند، زبان عادی، تنها متوجه مدلول است؛ اما نقش شعری زبان بسوی نشانه ها، دال و اهمیت خاص آن گرایش دارد.

نگارندگان در این تحقیق برآنند که با در پیش گرفتن روش توصیفی- تحلیلی و با توجه به رهیافت یاکوبسن به بررسی ارتباط زبانی شعر محمدبن ابراهیم الموسوی معروف به علوی بروجردی (1272-1362ه.ق) از فقیهان و شاعران قرن چهاردهم بپردازند. دستاورد تحقیق بیانگر آن است که این شاعر دل سوخته، اندیشه و احساسات خاص خود را صادقانه بیان می‌کند. ضمیر مستتر در افعال امری این سروده متوجه مخاطب خاصی نیست؛ بلکه این ضمیر به منظور ترغیب و طلب همنوایی متوجه هر شخصی است که این سروده را بخواند. شاعر برای انتقال پیام خویش از عناصری که می توان آن را با حواس ظاهری و باطنی دریافت؛ کمک می گیرد و با این شیوه توانسته است میان جهان بیرون و جهان درون مخاطب (گیرنده) پیوند ناگسستنی برقرار نماید. علوی بروجردی بر نقش ادبی سروده‌ تمرکز داشته است و از آنجا که در نقش ادبی تأکید برخود پیام است از این طریق توانسته است زبان پیام از طریق زبان معیار را برجسته نماید. وی از توازی نحوی که از جمله تکرارهای پنهان است و در مرکز خلاقیت هنری قرار دارد برای انسجام سروده و بالابردن سطح موسیقایی سروده کمک می‌گیرد. هدف وی از به کارگیری آرایه های ادبی نظیر تضاد و هم‌پاغازی و ... اقناع مخاطب و لذت بخشی به مخاطب است.