تجلی عرفان در برده بوصیری

چکیده مقاله

شکی نیست که بین دین و شعر رابطه¬ای دیرین برقرار است؛ از این رو مدح پیامبر اسلام به عنوان تجلی ذات الهی، دست آویز و تکیه گاه محکمی برای شاعران صوفی مسلک است، تا بدین طریق، فضایل و کمالات اخلاقی پیامبر (ص) را بر همگان آشکار نمایند و در ضمن به بیان بعضی از عقاید رایج در میان صوفیان، بپردازند. نا گفته هویداست که قصیده مشهور برده یکی از شاهکارهای ادبیات عرب به شمار می¬آید و 'شرف الدین محمد بوصیری' به قصد توسّل به حضرت رسول(ص) در دوره اوج و بالندگی عرفان یعنی عصر مملوکی _ عثمانی آن را به رشته نظم در آورد. یافت ها و دریافت ها در این جستار، ما را به این سخن می¬رساند که بوصیری به معنای واقعی یک شاعر عارف مسلک نیست و ویژگی شاعران عارف چون اصطلاحات عارفانه در آثار او به وفور یافت نمی¬شود؛ اما می¬توان چنین گفت که به تأثیر از جو حاکم بر عصر خود، حضور تصوف در برده بوصیری جای چندان تعجبی ندارد شاعر با به کارگیری زبان زیبای شعر، به بیان آموزه های مهم عارفان چون حقیقت محمّدیه، شفاعت و مناجات می¬پردازد ودر این بیان شاعرانه خود زبان ساده را به کار می گیرد و کمتر از رمز و اصطلاحات عارفانه بهره می¬گیرد.