تحلیل گزاره¬های پرسشی خطبه فدکیه بر اساس نظریه سرل

چکیده مقاله

کنش گفتار ازموضوعات تحلیل¬گفتمان است که با کاربست آن می¬توان مفاهیم نهفته در ژرف¬ساخت¬ها و عبارت¬ها را آشکار ساخت. این نظریه توسط «آستین» و سپس با نوآوری¬های شاگردش «جان سرل» به طور مبسوط مورد بحث قرار گرفت.این پژوهش بر اساس مطالعات کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی، بر آن است که گزاره¬های پرسشی در خطبه فدکیه حضرت زهرا (س) را بررسی نماید. دستاورد پژوهش بیانگر آن است که از مجموع 31 گزاره پرسشی تعداد 23 کنش عاطفی و 8 کنش ترغیبی می¬باشد؛ این در حالی است که کنش¬های اعلامی، تعهّدی و اظهاری در این گزاره¬ها مصداقی ندارند. کاربرد متعدد کنش¬های عاطفی نشان از درک عمیق گوینده نسبت به بافت موقعیتی خطبه و شخصیت مخاطبین دارد. آن حضرت با بکارگیری استفهام غیر¬مستقیم از زیباترین شکل بلاغی برای انتقال مفهوم مورد منظور بهره جسته است و با گنجاندن استفهام-های مجازی در لابلای سخنان خود، مخاطب را به اندیشه وا داشته است.