نقش آفرینی نیشابور و نیشابوریان در تدوین آثار و شکل‌گیری شخصیت علمی شیخ صدوق

Abstract

شیخ صدوق را به دو امر ستوده‌اند: فراوانی مشایخ و ازدیاد سفرهای حدیثی. از جمله مقاصد سفر صدوق نیشابور بوده است. سفر به این شهر، هم برای صدوق نتایج مثبت فراوانی به دنبال داشته و هم برای نیشابوریان. این نوشتار تلاش دارد تا پس از شناسایی نیشابور در پهنه قرون سه و چهار به دستاوردهای نیکوی صدوق از رحله به آن دیار در جمع آوری احادیث و ایجاد انگیزه‌های تألیف و تلمذ در نزد مشایخ آن دیار و ماندگاری حدیث و منابع شیعی دست یابد. بازشناسی مشایخ صدوق در نیشابور خصوصاً مشایخ غیرامامی و تبیین گونه‌گونی مذهبی و فرقه‌ای در آن دیار و تساهل علمی نیشابوریان از دیگر نکاتی است که در این نوشتار مورد توجه قرار گرفته است. نویسنده با تکیه بر پژوهش خود بر این اندیشه است که بعد از قم و ری که در واقع سکونتگاه صدوق بوده، نیشابور بیشترین سهم را در تغذیه حدیثی صدوق داشته است.