فهم مبتنی بر تقسیم جزء به کل (عنصر به ترکیب) با محوریت سوره تغابن

Abstract

نظم آیات در قرآن کریم با رویکردهای گوناگونی بررسی شده است. این بررسی‌ها بیشتر به چینش الفاظ در یک آیه و نیز گاه به چرایی چینش یک آیه پس از آیه‌ای دیگر توجه دارد. فهم قرآن از راه‌های مختلفی قابل دستیابی است؛ ازجمله بررسی مرحله به مرحله از جزء به کل که ابتدا از عناصر سوره آغاز می‌شود و با ارتباط بینامتنی پایان می‌پذیرد. پژوهش حاضر الگویی نوین را به‌‌منظور تحول مطالعه فهم قرآن پیشنهاد می‌کند که همان ارتقای فهم سوره تغابن از مدل‌های ساده به پیچیده است. این پژوهش درصدد است با اتخاذ روش توصیفی - تحلیلی، به بررسی جزء به کل در راستای فهم سوره تغابن بپردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهند مدل‌های ساده فهم سوره تغابن عبارت‌اند از فهم با توجه به عناصر آیات سوره که مربوط به دانش مفردات است؛ فهم گزاره‌ای که در حوزه دانش وقف و ابتداست. مدل‌های پیچیده فهم سوره تغابن نیز عبارت‌اند از فهم پاراگراف‌محور که مربوط به دانش رکوعات است؛ فهم سوره‌محور که مرتبط با دانش هدفمندی است. بدین مفهوم که هر سوره هدف خاصی دارد که روح کلی آیات سوره را در بر می‌گیرد؛ فهم بین سوره‌ای که در قالب ارتباط زوجیت و هم‌گروهی محقق می‌شود. سوره تغابن با سوره منافقون، ارتباط زوجیت و با سوره‌های مسبحات ارتباط هم‌گروهی دارد.