بررسی تغییرات کاربری اراضی و اثر آن بر پاسخ های هیدرولوژیک زیر حوضه های بالادست سد گلپایگان در ۳۰ سال اخیر

چکیده مقاله

تغییرات کاربری اراضی به دلیل توسعه در حوضه های آبخیز امری اجتناب ناپذیر است . این مقااله به بررسی تغییرات میزان تولید رسوب و توان تولید سیلاب در زیر حوضه ها در اثر تغییر کاربری اراضی مرتعی می پردازد. بدین منظور یکی از حوضه های آبخیز بالدست سد گلپایگان با توجه به موقعیت جغرافیایی و خصوصیات هواو اقلیم شناسی و سایر شاخص های اکولوژیک, پوشش گیاهی و ادافیک خود در نظر گرفته شدند نقشه کاربری اراضی فعلی و قبلی در مقیاس 1:25000 برای اولین بار در این تحقیق تهیه گردید.بدین منظور از عکسهای هوایی 1:55000,1:20000و1:40000استفاده شد وسه نقشه کاربری اراضی که شامل نقشه کاربری اراضی فعلی, فعلی و نقشه کاربری اراضی حداقل مربوط به 10سال گذشته و نقشه کاربری اراضی مربوط به 30 سال گذشته تهیه گردید . به اراضی دیم, 7/10درصد به اراضی کشاورزی آبی و در حدود 23/0درصد به باغات تبدیل شده است. در زیر حوضه هایی که میزان تغییر کاربری اراضی بیشتر بوده است, افزایش میزان سیلاب،رسوب دهی و فرسایش به خوبی مشاهده می گردد. تغییر کاربری اراضی مرتعی باعث تغییر و تحولات عمده در خصوصیات فیزیکی و هیدرولوژیک خاک و تغییر در میزان و نوع پوشش گیاهی و توانایی خاک و پوشش گیاهی در حفاظت از خاک و جلوگیری از تولید رسوب گردیده است و بالطبع سایر خصوصیات اکوسیستم رانیز تحت تاثیر خود قرار داده است.خصوصیات پوشش گیاهی در مراتعی که تحت چرای شدید قرار داشته اند به شدت تغییر یافته است. از جمله این عوامل می توان به پوشش تاجی، لاش و لاشبرگ، تراکم پوشش گیاهی، ترکیب گونه های موجود و زاد آوری گونه های مرغوب اشاره کرد.