بررسی روند بیابان‌زایی در مرکز استان خوزستان با استفاده از داده‌های سری‌های زمانی سنجش از دور

Abstract

مناطق خشک اغلب تحت تأثیر فرسایش سریع خاک، تخریب زمین و بیابان‌زایی قرار می‌گیرند. داده‌های سنجش از دور با داشتن اطلاعات مکانی و زمانی، ابزار مناسبی جهت ارزیابی و بررسی این پدیده‌ها می‌باشند. در پژوهش حاضر از سری‌های زمانی شاخص‌های سنجش از دوری TGSI و آلبدو جهت پایش روند بیابان‌زایی در مرکز استان خوزستان استفاده شد. پس از محاسبه‌ی شاخص‌های ذکر شده با استفاده از تصویر سنجنده‌ی ETM+ برای سال‌های 2019-1999، مقادیر 411 نمونه‌ی تصادفی انتخاب شده روی تصاویر، برای ساخت مدل فضای ویژگی Albedo-TGSI در هر سال به کار رفت و همبستگی بین متغیر‌ها به میزان 83/0-48/0 در سال‌های مختلف محاسبه گردید. سپس معادله‌ی درجات بیابان‌زاییDDI بر اساس شیب خط برازش داده شده به­دست آمد و مقدار شاخص بیابان­زایی برای هر نقطه در هر سال محاسبه شد. در مرحله‌ی بعد با اعمال طبقه‌بندی شکست طبیعی بر روی شاخص DDI، درجات مختلف بیابان‌زایی و همچنین مقادیر شکست و حدی درجات مختلف برای نمونه‌های تصادفی حاصل شد. سپس میانگین این حدود برای هر طبقه در هر سال محاسبه شد و به­عنوان نماینده‌ی آن طبقه در همان سال در سری زمانی قرار گرفت. به این ترتیب 5 سری زمانی از درجات بیابان‌زایی در سال های 2019-1999 به­دست آمد و در نهایت آزمون روند من کندال، برای هر سری زمانی در سطح معنی داری 10% و 5% انجام شد. نتایج نشان داد هیچ یک ازسری‌ها، به غیر از سری زمانی بیابان‌زایی زیاد، در سطح 5% روند معناداری از خود نشان ندادند. ولی دو طبقه‌ی بیابان‌زایی شدید و بیابان‌زایی زیاد به­ترتیب با مقادیر p-value، 90/0 و 50/0روند معناداری در سطح 10% از خود نشان دادند. همچنین نقشه‌ی توزیع مکانی میانگین تغییرات روند شاخص بیابان‌زایی در طبقات مختلف، نشان داد در مجموع، نزدیک 81% منطقه در طبقات بیابان‌زایی شدید و زیاد با روند افزایشی بیابان‌زایی معنادار قرار گرفت.