مقایسه‌ی تجربه‌ی دینی در فلسفه‌ی دین با تجربه‌های متافیزیکی در معنویت‌های نوظهور

چکیده مقاله

یکی از مباحث کلیدی در فلسفه‌ی دین، تحلیل فلسفیِ حالات و رخ‌دادهایی در زندگی برخی متدینان است که از آن، با عنوان تجربه‌ی دینی یاد می‌شود. این حالات و رخ‌دادها، تأثیرات روانی، معرفتی و اعتقادی خاصی در زندگی فرد ایجاد می‌کنند و اگر به‌درستی فهم و ارزیابی نشوند، ممکن است به ایجاد باورهای متافیزیکیِ تازه‌ای در فرد منجر شوند. امروزه در بسیاری از معنویت‌های نوظهور، افراد، در پی ممارست‌های خاصی، تجاربی روحی یا متافیزیکی پیدا می‌کنند که از جهاتی شبیه به تجربه‌ی دینی در فلسفه‌ی دین هستند. به عنوان نمونه، رسیدن به آرامش، عشق مقدس به طبیعت، رخداد‌های جادویی و متافیزیکی، ارتباط با نیروهای ماورائی و برخورداری از انرژی‌های فراطبیعی را می‌توان برخی از تجربه‌هایی دانست که طرفداران معنویت‌های نوظهور، بویژه در مسیحیت، از آنها با عنوان تجربه‌های دینی یا متافیزیکی یاد کرده‌اند، چرا که ایشان، اغلب این تجربه‌ها را به طور مستقیم یا غیر مستقیم، مرتبط با امر قدسی می‌دانند. از آنجایی که مهمترین مؤلفه‌ی تجربه‌ی دینی در فلسفه‌ی دین، ارتباط آن با امر قدسی است، از این رو، برخی، تجارب متافیزیکیِ معنویت‌های نوظهور را نیز ماهیتاً تجربه‌ای دینی دانسته‌اند. در جستار حاضر، تلاش خواهیم نمود تا با توجه به مؤلفه‌های معرفتی و فلسفیِ تجربه‌ی دینی در فلسفه‌ی دین، میزان قرابت تجربه‌های متافیزیکی در معنویت‌های نوظهور را با تجربه‌ی دینی در فلسفه‌ی دین، مورد بررسی قرار دهیم.

واژگان کلیدی:

تجربه دینی، معنویت، متافیزیک، فلسفه، امر قدسی