بازخوانی و نقد کتاب هرم هستی: تحلیلی از مبادی هستی‌شناسی تطبیقی

چکیده مقاله

یکی از مهمترین حوزه‌های پژوهشیِ نوظهور در علوم انسانی و بویژه در پژوهش‌های فلسفی و کلامی، پژوهش‌های تطبیقی است. امروزه در بسیاری از کشورها فلسفه‌ی تطبیقی به عنوان حوزه‌ی پژوهشیِ مستقلی قلمداد شده و به مثابه رشته‌ای نظام‌مند و دارای روش، پژوهش‌گران خاص خود را دارد. در کشور ما نیز پس از انقلاب، اندیشمندان در حوزه‌ی فلسفه، بویژه در مباحث هستی‌شناسی، علاقه‌ی خاصی به پژوهش‌های تطبیقی از خود نشان داده و آثار متعددی در این خصوص نگاشته‌اند. مرحوم دکتر مهدی حائری یزدی از جمله‌ی اندیشمندانی است که سعی کرده تا گام مهمی در پژوهش‌های تطبیقی در فلسفه بردارد. بسیاری او را به نوعی یکی از پایه‌های اصلی فلسفه‌ی تطبیقی در ایران می‌دانند. در این جستار بر آنیم تا با بازخوانی کتاب ارزشمند او با عنوان "هرم هستی"، نگاه تازه‌ای به تحلیل‌های هستی‌شناسانه‌ی مرحوم حائری یزدی داشته باشیم، تحلیل‌هایی که به زعم ایشان می‌تواند در زمره‌ی تحلیل‌ها و پژوهش‌های تطبیقی در فلسفه قلمداد شود. در این میان، با توجه به روشمند بودنِ پژوهش‌های تطبیقی در دنیای امروز، از برخی کاستی‌های محتوایی و روش‌شناسانه‌ی این اثر نیز سخن خواهیم گفت.