دانشگاه ایرانی؛ از مهجوریت مفهوم تربیت تا ناکارآمدی درتحقق انتظارات فردی و اجتماعی

Abstract

نقش و جایگاه نهاد دانشگاه در عرصه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مورد توجه و تأکید همه صاحبنظران مربوطه بوده و شواهد تجربی و پژوهشی فراوان نیز این واقعیت را تأئید می¬کنند. با این همه به نظر می رسد که این نهاد مهّم در ایران با مشکلات فراوانی مواجه است. آنچه که در این مقاله به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل معرفتی یا فکری مشکلات موجود آموزش عالی ایران مورد تبیین و مفهوم پردازی قرار گرفته غفلت از ماهیت، مفهوم و مضمون محوری فرآیند تربیت انسان در دانشگاه ایرانی و تقلیل آن به روندی ایدئولوژیک و دولت محور بوده است که در نتیجه آن نیازها و علایق دانشجویان و نیز انتظارات اجتماعی از دانشگاه (در سطوح محلی، منطقه‌ای و ملی) مورد غفلت قرار گرفته است. این مقاله در حکم تلاشی آغازین برای توجه دادن سیاستگذاران و برنامه ریزان آموزش عالی کشور به فهم عمیق¬تر فرآیندهای آموزشی و تربیتی دانشگاه و فراهم کردن زمینه¬ها، الزامات و اقتضائات گوناگون آن در محیط های دانشگاهی است تا از این طریق کارآیی و اثربخشی تربیت دانشگاهی در ایجاد تغییرات معنادار در ابعاد علمی و شخصیتی دانشجویان ممکن شده و زمینه لازم برای پاسخ به علایق و نیازهای دانشجویان و تحقق انتظارات اجتماعی از دانشگاه فراهم شود.