موانع و چالش های فرهنگ نقد در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی (واکاوی تجارب زیسته دانشجویان)

چکیده مقاله

هدف اصلی این تحقیق بررسی و واکاوی تجارب زیسته دانشجویان در مورد موانع و چالش های فرهنگ نقد در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور بود. رویکرد حاکم بر این پژوهش، کیفی بوده و با مشارکت 28 نفر از دانشجویان سال آخر ( نیمسال هفتم و هشتم) رشته های علوم انسانی که از طریق روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند ، انجام گرفت. شواهد و اطلاعات مورد نظر با استفاده از مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته جمع آوری و از طریق روش هفت مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل و تفسیر قرار گرفتند . یافته های حاصل از بررسی تجارب و ادراکات دانشجویان در مورد فرهنگ نقد نشان داد که مجموعا این حوزه فرهنگی مهم در دانشگاهها با دو نوع مانع اصلی یعنی چالش های فرا دانشگاهی و موانع درون دانشگاهی مواجه است. چالش های فرا دانشگاهی ، تاثیر واقعیات و شرایط کلان اجتماعی و فرهنگی جامعه بر فرهنگ نقد در دانشگاه و ادراک آن توسط دانشجویان را مورد توجه قرار می دهند و موانع درون دانشگاهی نیز بیانگر نقش عوامل آموزشی و متغیرهای مرتبط با محیط داخلی دانشگاهها در این زمینه می باشند. بدیهی است ایجاد و اشاعه فرهنگ نقد در دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مستلزم تلاش منسجم و برنامه ریزی شده جهت مقابله و کاستن از تاثیرات نامطلوب موانع یاد شده است تا از این طریق بسترهای لازم برای نقش آفرینی دانشگاهها در حوزه های مختلف به ویزه عرصه فرهنگی ، فکری واجتماعی فراهم گردد.