| Authors | سعیده بیرجندی,رضا شجری,علیرضا فولادی,امیر حسین رسول نیا |
|---|
| Journal | فصلنامه علمی تحلیل و تفسیر متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) |
|---|
| Page number | ۱۳۶ |
|---|
| Volume number | ۱۴ |
|---|
| Paper Type | Full Paper |
|---|
| Published At | 1401/01/30 |
|---|
| Journal Grade | Scientific - research |
|---|
| Journal Type | Electronic |
|---|
| Journal Country | Iran, Islamic Republic Of |
|---|
| Journal Index | ISC |
|---|
Abstract
گفتار قالبی یا گفتار کلیشهای، جزئی جدانشدنی از هر زبان است. این نوع گفتار با دو ویژگی ایجاز و عمق معنا، مطلب مورد نظر گوینده را به شکلی واضحتر به مخاطب منتقل میکند. همچنین بیشتر در زبان محاوره متجلی میشود و ریشه در جامعه و فرهنگ دارد. یکی از گونههای گفتار قالبی، کنایه است. کنایات به عنوان شناختهشدهترین کلیشههای زبانی، کارکردهای خاص خود را دارند. کنایه در «چرند و پرند» نیز با بسامد بسیار بالا به کار رفته است. بررسی کنایات و کارکرد آنها در این اثر دهخدا، افزون بر شناخت سبک نویسنده، از لحاظ فرهنگی و اجتماعی نیز مفید خواهد بود و میتواند زوایای پنهان متن و مفاهیم مخفی مندرج در آن را بهتر نمایان کند. پژوهش حاضر با روش کیفی (تحلیلی-توصیفی) به بررسی کنایه و کاربرد آن در «چرند و پرند» دهخدا میپردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد که دهخدا در این اثر، از کنایات زبانی و تصویری، بیشتر استفاده کرده است. بسیاری از کنایات او، نقیضهای یا با ریشه غیرفارسی هستند و زمینههای فرهنگی، اجتماعی و مذهبی دارند. همچنین این گونه گفتار قالبی، کارکردهای زیادی در اثر مورد بررسی دارد و استهزاء، اعتراض، انتقاد، افشاگری، ایجاز، ترسیم اوضاع جامعه، عینیت بخشیدن به شخصیتها و نزدیک کردن نثر به زبان مردم از جملة این کارکردهاست.
