بررسی استعداد فرسایش خندقی با استفاده از ضرایب اقلیمی هیدروترمال وکمبود رطوبت خاک حوزه آبخیز قهورد همدان

چکیده مقاله

فرسایش خندقی یکی از عوامل تهدید کننده تعادل منابع زیست محیطی باعث از بین رفتن خاک ، تمرکز رواناب سطحی ، افزایش رسوبگذاری در مخازن سدها و عدم امکان فعالیت های کشاورزی می باشد که شناسایی علل آن نقش مهمی در مدیریت حوزه های آبخیز و جلوگیری از تخریب اراضی دارد. در همین راستا ، حوزه آبخیز قهورد یکی از زیر شاخه های تلوارچای جزء حوزه آبریز سفیدرود در استان همدان انتخاب شد. با توجه به اهمیت فرسایش خندقی هدف از انجام این تحقیق بررسی استعداد فرسایش خندقی با استفاده از دو شاخص اقلیمی ضریب هیدروترمال و ارزیابی میزان رطوبت سازندها با استفاده از دوره آماری 30 ساله بارندگی و دما می باشد. جهت انجام این مطالعه ، ابتدا منابع آماری موجود ایستگاه های هواشناسی و شبکه باران سنجی (شامل 10 ایستگاه ) ، جمع آوری و بانک اطلاعاتی تهیه شد. پس از کنترل کیفیت و صحت آمار و اطمینان از همگنی و نرمال بودن آنها ، شاخص های اقلیمی ضریب هیدروترمال و میزان رطوبت موجود در بین سازندها محاسبه شدکه مقدار ضریب هیدروترمال برابر 11/2 و میزان رطوبت موجود در بین سازندها در تمام ماه های سال به استثنای دی و بهمن منفی می باشد بنابراین حوزه آبخیز قهورد دارای حساسیت بالا و استعداد قوی برای فرسایش خندقی دارد و خطر گسترش فرسایش خندقی در فصل زمستان و به خصوص در ماه های دی و بهمن به حداقل می رسد و این نتایج بدست آمده در کنار بررسی روشهای دیگر ، می تواند نقش موثری را در مدیریت حوزه آبخیز در جهت جلوگیری از فرسایش ایفا کند.