ارزیابی تأثیر تغییر اقلیم بر میزان آورد رودخانه ارس (مطالعه موردی: محدوده استان اردبیل

چکیده مقاله

وجود تغییر اقلیم و آثاری که بر روی دما، بارش و آورد رودخانهها برجای میگذارد، مورد تأئید بسیاری از مطالعات در سراسر جهان بوده است. این تحقیق با هدف ارزیابی اثرات ناشی از تغییر اقلیم بر میزان آورد رودخانه ارس در مقیاسهای مختلف زمانی انجام پذیرفته است. در این تحقیق برای تحلیل آینده و پیشبینی حداقل و حداکثر تغییرات آینده از سناریوهای 6.RCP2، 5.RCP4 و 5.RCP8 برای دوره زمانی آینده نزدیک )1011-1049 )از مدل HadGEM و مدل ریز مقیاسگردانی WG-LARS استفاده شد. به منظور بررسی اثرات تغییر اقلیم بر منابع آب و بررسی مقدار آورد رودخانه ارس در دورههای آتی، خروجیهای سناریوهای اقلیمی به مدل SWAT که برای دوره پایه واسنجی و صحتسنجی شده است، وارد شده و نتایج آن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. برای این منظور از دادههای ماهانه بارش ایستگاه سینوپتیک پارسآباد در طی دوره 1001-1681 به عنوان دادههای شاهد استفاده شد. جهت ارزیابی و مقایسه دقت دادههای ریزمقیاس شده، مقایسه دادههای دوره پایه و دادههای تاریخی تولید شده توسط مدل با استفاده از پارامترهای خطاسنجی انجام شد که به عنوان مثال مقدار شاخص NSE برای بارش، دمای حداقل و دمای حداکثر به ترتیب 961/0 ،914/0 و 014/1 به دست آمد. طبق نتایج به دست آمده هر سه سناریو افرایش بارندگی را برای ماههای آگوست و دسامبر و کاهش بارندگی را برای ماههای آپریل و نوامبر پیشبینی نمودهاند، لیکن به طور کلی مجموع بارش متوسط ساالنه در دوره 1011-1049 حوزه آبخیز ارس روندکاهشی خواهد داشت. همچنین هر سه سناریو افزایش دمای حداقل و دمای حداکثر را در تمامی ماهها و فصول سال پیشبینی کردهاند. نتایج بررسی تأثیر تغییر اقلیم بر آورد رودخانه ارس نیز حاکی از کاهش 1/40 ،1/40 و 1/11 درصدی دبی ورودی به رودخانه تحت سناریوهای 5.RCP8 ،5.RCP4 و 6.RCP2 میباشد. به طور کلی و با توجه به نتایج به دست آمده از مدلهای استفاده شده، در منطقه مورد مطالعه دما افزایش و بارش کاهش خواهند داشت که بر آورد رودخانه ارس تأثیر منفی خواهد داشت و نیازمند مدیریت صحیح و اصولی بهرهبرداری از منابع آبی میباشد.