مقایسه باران‌ربایی گونه‌های درختی در فضای سبز شهری حوزه آبخیز هشتگرد

چکیده مقاله

درختان موجود در فضاهای سبز شهری از یک سو به‌وسیله ‌باران‌ربایی، باعث کاهش بارش رسیده به زیر درخت شده و از سوی دیگر سیستم‌های ریشه¬ای گسترده آن‌ها موجب ذخیره و هدایت مقادیر قابل‌توجهی آب در داخل خاک می‌شوند. مطالعه حاضر به بررسی تاثیر میزان بارندگی و گونه درختی (زردآلو، زبان‌گنجشک، بید، انجیر، گردو و بلوط) بر باران‎ربایی در شهر هشتگرد استان البرز طی دو فصل زمستان 1397 و بهار 1398 می‌پردازد. بدین منظور طی هفت رخداد بارش، میزان تاج‌بارش توسط پنج باران‌سنج دستی نصب شده در زیر هر درخت، اندازه‌گیری شد. به‎منظور ثبت وقایع بارندگی در محلی که از عوارض ساختمانی و درختان فاصله کافی داشته یک ظرف به عنوان باران‎سنج نصب گردیده و رخدادهای بارندگی از 1/2 تا 8/6 میلی‌متر ثبت گردید. نتایج نشان داد که مقادیر درصد ‌باران‌ربایی ‌گونه‌های‌‌ زبان‌گنجشک، زردآلو، انجیر، بید، گردو و بلوط به‌ترتیب 6/44، 6/42، 4/36، 1/35، 6/33 و 4/30 درصد بود. . تجزیه و تحلیل آماری نشان داد، بین مقادیر ‌باران‌ربایی ‌گونه‌های‌‌ درختی اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود دارد (01/0P < ). همچنین بین میزان ‌باران‌ربایی کل ‌گونه‌ها در طبقات مقدار بارندگی (بارندگی کم (4 میلی‌متر > )، بارندگی متوسط (6-4 میلی‌متر)، بارندگی ‌زیاد (> 6 میلی‌متر) نیز اختلاف معنی‌داری در سطح یک درصد وجود داشت (01/0P < ). در بین ‌گونه‌های‌‌ مورد بررسی، زبان¬گنجشک و زردآلو بیش‌ترین درصد ‌باران‌ربایی را به خود اختصاص داده‌اند که می‌توان با برنامه‌ریزی‌های شهری نقش از این دوگونه در کنترل رواناب استفاده بیشتری نمود.