برآورد ظرفیت پذیرش و ارزیابی توان اکولوژیکی به منظور شناسایی پهنه¬های ارضی مستعد گردشگری (نمونه موردی: محدوده گردشگری مجتمع پتاس خور و بیابانک)

Abstract

بهره‌برداری بهینه و اصولی از منابع طبیعی سرزمین و سامان‌دهی کاربری اراضی بر اساس توان طبیعی (اکولوژیکی) آن، نقش مهمی در مدیریت و جلوگیری از تخریب محیط در راستای توسعه‌ی‌ پایدار دارد. در این تحقیق تلاش شده است تا از طریق به‌کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی و ارزیابی توان اکولوژیک، مناطق مناسب برای توسعه‌ی‌ گردشگری در محدوده‌ی‌ گردشگری ‌مجتمع پتاس خور و بیابانک شناسایی شوند و درنهایت برآورد ظرفیت پذیرش واقعی گردشگر در منطقه‌ ارزیابی گردد. برای دستیابی به هدف پژوهش، از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تکنیک روی‌هم‌گذاری لایه‌ها به‌عنوان ابزاری مناسب برای ارزیابی سرزمین و قابلیت‌سنجی سایت‌ها استفاده گردید. بدین منظور، ابتدا داده‌های پارامترهای شیب، جهت شیب، رده‌ی خاک، سنگ بستر، پوشش گیاهی، دما، ساعات آفتابی، محدودیت‌ها و دسترسی تهیه گردید و با رعایت اصول و شرایط مدل مزبور و همچنین اعمال آستانه‌های آن، نقشه‌های مناطق مناسب از منظر هر پارامتر ترسیم شد. سپس با تلفیق نقشه‌های مناطق مستعد، مبادرت به تهیه‌ی نقشه‌ی نهایی توسعه‌ی‌ تفرج گسترده‌ی اکوتوریسم گردید. بر اساس نتایج حاصل از تحقیق، منطقه‌ی‌ موردمطالعه از قابلیت اکولوژیکی لازم برای گسترش توریسم طبیعی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای که پهنه‌های بسیار مناسب و دارای قابلیت برای توسعه‌ی‌ گردشگری 1764 کیلومتر فراهم است. 3316 کیلومتر از وسعت منطقه،‌ پهنه‌هایی است که به لحاظ قابلیت توسعه‌ی‌ گردشگری در وضعیت مناسبی قرار دارند. قابلیت متوسط توسعه‌ی‌ گردشگری در 20 درصد از وسعت منطقه‌ برقرار است. همچنین 2260 کیلومتر با قابلیت نامناسب و 1403 کیلومتر فاقد قابلیت برای توسعه‌ی‌ گردشگری بوده است. نتایج حاصل از محاسبه‌ی ظرفیت پذیرش واقعی گردشگری در منطقه‌، حاکی از قابلیت پذیرش 8894 گردشگر در محدوده‌‌ی موردمطالعه است.