الگوسازی پویایی توسعۀ بهینۀ آتی شهری برپایۀ داده‌های مکانی جهت تحلیل سازگاری زمین (مطالعۀ موردی: شهرکُرد)

Abstract

مکان‌یابی توسعۀ بهینۀ آتی شهری یکی از پیچیده‌ترین تصمیم‌های جغرافیایی است که در زمرۀ تحلیل سازگاری زمین و در چارچوب تعیین مکان مطلوب قرار می‌گیرد. هدف از این پژوهش الگوسازی پویایی توسعۀ بهینۀ آتی شهرکرد بر پایۀ مقایسۀ روش‌های میانگین‌گیری وزنی و تحلیل سلسه مراتبی است. دراین رأستا لایه‌های رقومی مؤلفه‌های ارتفاع، شیب، جهت شیب، سنگ‌شناسی (ژئومورفولوژی)، فاصله‌از گسل و کانون زلزله (لرزه‌خیزی)، تراکم و فاصله‌از آبراهه (سیل‌خیزی)، دما، ‌بارش، رطوبت‌نسبی، میانگین سرعت باد، حداکثر سرعت باد غالب و روزهای یخبندان (اقلیمی)، تراکم و فاصله‌از راه‌های ارتباطی، فاصله‌از مراکز درمانی، بیمارستان، خدماتی و اداری، آموزش عالی، آموزش ابتدایی و متوسطه، فضای سبز شهری (دسترسی)، نوع کاربری و فاصله‌از فضای سبز حفاظت‌شده (کاربری) تهیه شد. برای تعیین وزن نسبی پارامترها، ازطریق مقایسۀ زوجی مبادرت به تحلیل کمّی و ارجحیت‌بندی آن‌ها گردید. درنهایت باتلفیق لایه‌ها برمبنای وزنشان ازطریق روش‌های میانگین‌گیری وزنی و تحلیل سلسله مراتبی، اقدام به تهیۀ نقشۀ پهنه‌بندی منطقه به لحاظ مناطق دارای معیارهای بهینه جهت گسترش آتی شد. نتایج نشان دادکه به‌ترتیب وسعت 72/128 و 74/184 کیلومترمربع (6/31 و 22/55 درصد) از منطقه در روش‌های تحلیل سلسله مراتبی و میانگین‌گیری برای توسعۀ آتی شهرکرد تناسب زیاد تا خیلی‌زیاد دارند که گستردگی آنها عمدتاً با بخش‌های مرکزی و شمالی محدوده مطابقت مکانی دارد. اگرچه رعایت ترتیب صعودی شاخص ارزیابی دقت از پهنۀ تناسبی خیلی‌کم به خیلی‌زیاد در تحلیل سلسله مراتبی مؤید نتایج قابل‌قبول آن است، اما به‌دلیل صحت بالای میانگین‌گیری در پیش‌بینی پهنه‌های زیاد و خیلی‌زیاد و همچنین یکنواختی و تمرکز آن‌ها در نقشۀ تناسب ارضی، نتایج به‌نسبت مطلوب‌تری دارد.