توپوگرافی مسجد جامع اصفهان به استناد کاوشهای میدان عتیق

چکیده مقاله

شهر اصفهان در مرکز ایران با وجود اهمیت تاریخی آن و نقشی که در طول تاریخ بر عهده داشته متاسفانه در زمینه تاریخگذاری علمی با رویکرد باستانشناسی دچار مشکل اساسی بوده و از حیت کاوشهای باستانشناسی دچار ضعف است. بر همین اساس با فراهم شدن زمینه برای انجام کاوش در محدوده میدان عتیق که در پی زمزمه اجرای طرح احیای میدان عتیق پیش آمده بود فرصت مناسبی برای نگارنده پدید آمد تا درست در مرکز بافت تاریخی شهر یک برنامه کاوش را به انجام رسانم. این کاوش که بمدت چهار ماه در سال 1384 به انجام رسید با هدف بدست آوردن اسناد و مدارک باستانشناختی در خصوص سابقه شهر اصفهان بخصوص با تمرکز بر روی چگونگی میدان در طول دوره اسلامی، با در نظر گرفتن اهمیت آن به عنوان یک نقطه مرکزی در شهر و مجاورت با مسجد جامع و بازار، هدایت گردید. محل ترانشه های این کاوش با توجه به معضلات شهری اعم از ساخت و سازهای موجود و دلایل ترافیکی، در جایهایی که امکان اجرا وجود داشت انتخاب و مورد کاوش قرار گرفت.هرچند اطلاعات بدست آمده حاکی از حضور یک اضطراب هدفمند در آن محدوده بود ولی به عنوان یک نتیجه اساسی وجود یک اختلاف سطح زیاد میان کف مسجد جامع و کفهای بدست آمده در این کاوش این نکته این بود که برپاکنندگان مسجد در زمان احداث آن با آگاهی کامل از وضعیت توپوگرافی محل، بلندترین نقطه نسبت به اطراف خود را برای این امر انتخاب کرده بوده اند.