بازخوانی مولفه¬های موثر بر ادراک معنویت فضای کنیسه (مرکز عبادی یهودیان) با تمسک بر مفاهیم هنر قدسی (نمونه¬ی موردی: کنیسای حییم واقع در محور ۳۰ تیر، تهران)

چکیده مقاله

کنیسا از مهم¬ترین اماکن، در دریافت حس معنوی در مخاطب (نمازگزر) به¬دلیل قرارگیری و حضور در فضا است. معنویت فضا به مفاهیم متافیزیکی¬ای اشاره دارد که ادراک آن¬ها توسط حواس فرد صورت می¬گیرد، چنین مولفه¬هایی در کالبد و فضای معماری با تمسک بر مفاهیم قدسی تجلی می¬یابند، با واکاوی این مفاهیم و چگونگی تجلی آن¬ها می¬توان به مولفه¬های موثر بر ادراک معنویت فضای کنیسا دست‌یافت. این پژوهش سعی دارد تا با استفاده از مطالعات کتابخانه¬ای و مشاهدات میدانی مفاهیم قدسی را تبیین و در راستای آن مولفه¬های موثر بر معنویت فضا را بازخوانی نماید و با تاکید بر مطالعات تطبیقی، به چگونگی ادراک معنویت فضای کنیسا با تاکید بر مفاهیم قدسی دست یابد. برای نیل به این هدف کنیسای حییم واقع در محور سی¬تیر منطقه¬ی 12 شهرداری تهران انتخاب و بررسی شد. برای این منظور با مد نظر داشتن سه دسته عوامل موثر بر معماری یک اثر (درون فضا، برون فضا و ارتباط بین درون و بیرون آن) پنج شاخصه (طبیعت-گرایی، سلسله مراتب، مرکزگرایی، وحدت فضایی، هندسه) تنظیم و امتیازدهی شد. بررسی¬ها حاکی از آن است که کنیسا در تقرب انسان به معبود با بهره¬جویی از مفاهیم مقدس سعی در درک فضای معنوی توسط مخاطب دارد بدین¬ترتیب است که بستر رهایی از عالم مادی و عروج انسان به عالم لاهوت را فراهم می¬شود..