بررسی و تحلیل سروده های انتقادی نزار قبانی بر اساس نظریه بازتاب واقعیت

چکیده مقاله

نظریه رئالیسم انتقادی  و بازتاب واقعیتِ جورج لوکاچ (1971- 1885) به نارضایتی از وضع موجود و تلاش برای تغییر آن توجه دارد و پیگیر تحقق دو هدف است؛ نخست تلاش برای بیداری مردم و دیگر ایجاد روحیه انقلابی در آنان. از نگاه این نظریه­ پرداز، یک اثر ادبی رئالیستی باید از سه شرط اساسی برخوردار باشد: شجاعت و صداقت، انتقاد از شرایط نامطلوب جامعه و بیان مشکلات مردم، مبارزه با فساد و مردمی بودن اثر. شاعر معاصر سوریه، «نزار قبانی» (1998-1923) بعد از شکست 1967م با درک شرایط نامطلوب جامعه عربی اشعار انتقادی بسیاری سروده و دستاوردهای شعری­اش قابلیت آن را دارد که از این منظر مورد واکاوی و تحلیل قرار گیرد. نظر به اینکه شاعر یادشده حجم انبوهی از شعر خود را به انتقاد از وضعیت موجود اختصاص داده است، پژوهش حاضر می­ کوشد با رویکرد کیفی و روش توصیفی- تحلیلی، اشعار وی را از این زاویه مورد تحلیل قرار دهد. چنین استنباط می ­شود که نزار دارای بینش انتقادی است که در بستر شعرش به ارائه گزارش شعری از واقعیت و به اصطلاح «عکاسی» نمی­ پردازد و واقعیت­ ها را دست­نخورده  به مخاطب انتقال نمی­ دهد، بلکه با ذهن خلاقی که داشته و با بهره­ گیری از راهبردهای هنری، از پیش خود به بازتاب واقعیت  و به اصلاح «نقاشی واقعیت ­ها» می ­پردازد تا به هدف اصلی خود یعنی خودآگاهی امت عربی و انسان عربی دست یابد.